Постановление Министерства образования Республики Беларусь от 12.06.2008 № 50 "Об утверждении и введении в действие образовательных стандартов по специальностям высшего образования первой ступени"

Текст документа с изменениями и дополнениями по состоянию на ноябрь 2013 года

< Главная страница

Стр. 90

Страницы: | Стр. 1 | Стр. 2 | Стр. 3 | Стр. 4 | Стр. 5 | Стр. 6 | Стр. 7 | Стр. 8 | Стр. 9 | Стр. 10 | Стр. 11 | Стр. 12 | Стр. 13 | Стр. 14 | Стр. 15 | Стр. 16 | Стр. 17 | Стр. 18 | Стр. 19 | Стр. 20 | Стр. 21 | Стр. 22 | Стр. 23 | Стр. 24 | Стр. 25 | Стр. 26 | Стр. 27 | Стр. 28 | Стр. 29 | Стр. 30 | Стр. 31 | Стр. 32 | Стр. 33 | Стр. 34 | Стр. 35 | Стр. 36 | Стр. 37 | Стр. 38 | Стр. 39 | Стр. 40 | Стр. 41 | Стр. 42 | Стр. 43 | Стр. 44 | Стр. 45 | Стр. 46 | Стр. 47 | Стр. 48 | Стр. 49 | Стр. 50 | Стр. 51 | Стр. 52 | Стр. 53 | Стр. 54 | Стр. 55 | Стр. 56 | Стр. 57 | Стр. 58 | Стр. 59 | Стр. 60 | Стр. 61 | Стр. 62 | Стр. 63 | Стр. 64 | Стр. 65 | Стр. 66 | Стр. 67 | Стр. 68 | Стр. 69 | Стр. 70 | Стр. 71 | Стр. 72 | Стр. 73 | Стр. 74 | Стр. 75 | Стр. 76 | Стр. 77 | Стр. 78 | Стр. 79 | Стр. 80 | Стр. 81 | Стр. 82 | Стр. 83 | Стр. 84 | Стр. 85 | Стр. 86 | Стр. 87 | Стр. 88 | Стр. 89 | Стр. 90 | Стр. 91 | Стр. 92 | Стр. 93 | Стр. 94 | Стр. 95 | Стр. 96 | Стр. 97 | Стр. 98 | Стр. 99 | Стр. 100 | Стр. 101 | Стр. 102 | Стр. 103 | Стр. 104 | Стр. 105 | Стр. 106 | Стр. 107 | Стр. 108 | Стр. 109 | Стр. 110 | Стр. 111 | Стр. 112 | Стр. 113 | Стр. 114 | Стр. 115 | Стр. 116 | Стр. 117 | Стр. 118 | Стр. 119 | Стр. 120 | Стр. 121 | Стр. 122 | Стр. 123 | Стр. 124 | Стр. 125 | Стр. 126 | Стр. 127 | Стр. 128 | Стр. 129 | Стр. 130 | Стр. 131 | Стр. 132 | Стр. 133 | Стр. 134 | Стр. 135 |

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асноўныя катэгорыi псiхалогii i педагогiкi i сутнасць працэсаў адукацыi, выхавання, фармiравання i развiцця асобы;

- метады i формы выхаваўчага ўздзеяння на дзяцей рознага ўзросту;

- асобасна арыентаваныя педагагiчныя тэхналогii выхавання ва ўстановах сацыякультурнай сферы;

- асноўныя этапы гiсторыi педагогiкi i iх уплыў на фармiраванне ўяўленняў аб аксiялогii дзяцiнства;

- педагагiчныя аспекты эстэтычнага выхавання i мастацкай адукацыi асобы;

умець:

- аналiзаваць педагагiчныя з'явы i супастаўляць з палажэннямi педагагiчнай тэорыi;

- праектаваць мэтавызначэнне педагагiчнага працэсу i шляXI яго ўвасаблення на практыцы;

- планаваць змест i этапы рэалiзацыi педагагiчных праектаў;

- ажыццяўляць эстэтычнае выхаванне i мастацкае развiццё вучняў у працэсе самастойнай педагагiчнай дзейнасцi.

Псiхалогiя (агульная, сацыяльная, узроставая)

Псiхалагiчныя веды ў развiццi асобы i фармiраваннi калектыва. Асаблiвасцi псiхIчнага адлюстравання свету. Фiлагенез i антагенез псiхIкi. Вышэйшаыя псiхiчныя функцыi, псiхiчныя працэсы, псiхiчныя станы. ПсiхIчная характарыстыка, формы i структура свядомасцi. Псiхалагiчная тэорыя дзейнасцi чалавека. Вiды i сродкi ажыццяўлення дзейнасцi чалавека. Псiхалогiя асобы. Вiды пазнавальных працэсаў чалавека. Творчае асваенне асобай свету. Сацыяльна-псiхалагiчныя мадэлi i тэорыi. Дынамiка паняцiйнага апарату i эвалюцыя сацыяльна-псiхалагiчных уяўленняў. Гiсторыя фармiравання сацыяльна-псiхалагiчных iдэй. Зносiны як сацыяльна-псiхалагiчная праблема. Сацыялiзацыя асобы: стадыi, iнстытуты i механiзмы сацыялiзацыi. Сацыяльна-псiхалагiчныя якасцi асобы. Псiхалогiя малых груп. Лiдэрства i кiраванне калектывам. Псiхалогiя вялiкiх сацыяльных груп. Сацыяльна-псiхалагiчная сутнасць канфлiкту. Прадмет, задачы, праблемы i метады ўзроставай псiхалогii. Заканамернасцi псiхIчнага развiцця асобы. Перыядызацыя псiхIчнага развiцця асобы. Асаблiвасцi псiхIчнага развiцця асобы на розных узроставых этапах жыцця чалавека.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асноўныя катэгорыi i тэарэтычныя палажэннi агульнай, сацыяльнай i ўзроставай псiхалогii;

- тэндэнцыi гiстарычнага развiцця псiхалогii як навукi;

- псiхалогiю развiцця i фармiравання асобы на розных узроставых этапах;

- асноўныя заканамернасцi, умовы, фактары i рухаючыя сiлы псiхIчнага развiцця;

- накiрункi i прынцыпы практычнага прымянення псiхалагiчных ведаў у прафесiйнай дзейнасцi;

умець:

- характарызаваць сацыяльную сiтуацыю развiцця, вядучы вiд дзейнасцi i асобасныя якасцi чалавека ў розныя ўзроставыя перыяды;

- аналiзаваць прычыны i стадыi крызiсу;

- аналiзаваць псiхалагчныя асаблiвасцi развiцця асобы i асноўныя жыццёвыя пазiцыi чалавека ў розныя ўзроставыя перыяды;

- развiваць i самаўдасканальваць iнтэлектуальна-творчыя i духоўныя якасцi асобы;

- ажыццяўляць сумесную стваральную дзейнасць у розных установах сацыякультурнай сферы.

Беларуская i сусветная лiтаратура

Лiтаратура як састаўная частка сусветнай мастацкай культуры. Старабеларуская лiтаратура. Лiтаратура эпохi Адраджэння, палемiчная лiтаратура, ананiмная лiтаратура i фальклор у перыяд заняпаду старабеларускага пiсьменства. Лiтаратура XIX ст.: польскамоўная лiтаратура першай паловы XX стагоддзя i беларускамоўная творчасць другой. Лiтаратура XX ст. Нашанiўскi перыяд. Станаўленне творчых iндывiдуальнасцей Я.Купалы, Я.Коласа, М.Багдановiча. Жанрава-стылёвае ўзбагачэнне лiтаратуры i ўключэнне яе ў агульнаеўрапейскi кантэкст. Мастацкiя плынi: рамантызм i неарамантызм, сiмвалiзм i футурызм, iмпрэсiянiзм, рэалiзм i IX узаемадзеянне (М.Гарэцкi, В.Ластоўскi, А.Гарун). Развiццё лiтаратурнага працэсу ў 20-ыя гг. Станаўленне метаду сацыялiстычнага рэалiзму. Заходнебеларуская лiтаратура. Гуманiстычны пафас лiтаратуры перыяду Вялiкай Айчыннай вайны. Абнаўленне рэалiзму ў 60-ыя гг. Ваенна-вясковая школа ў прозе 70 - 80-х гг. Лiтаратурны рух канца XX - пачатку XXI стст. Асноўныя тэндэнцыi i этапы развiцця сусветнай мастацкай лiтаратуры: эстэтычныя кiрункi, школы, плынi. Лiтаратура Антычнасцi, еўрапейскае Сярэднявечча, эпоха Адраджэння. Лiтаратура XVII - XVIII стст. Еўрапейскi рамантызм. Лiтаратуры Заходняй Еўропы (XIX - XX стст.): французская, англiйская, нямецкамоўная. Мадэрнiзм. Лiтаратура Злучаных Штатаў Амерыкi. Феномен лацiнаамерыканскай лiтаратуры XX ст. Нацыянальная i рэгiянальная спецыфiка развiцця мастацкай лiтаратуры. Гiсторыя славянскIX лiтаратур. Руская лiтаратура. Лiтаратура Старажытнай Русi, класiцызм i рамантызм у рускай лiтаратуры. Рускi рэалiзм XIX ст. Руская лiтаратура XX ст. Рамантызм i пазiтывiзм у польскай лiтаратуры. Асноўныя тэндэнцыi развiцця украiнскай, чэшскай, балгарскай лiтаратур. Постмадэрнiзм. Дынамiка мастацкIX форм у сучаснай лiтаратуры.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- месца i ролю мастацкай лiтаратуры ў культуралагiчным кантэксце;

- спецыфiку мастацкай лiтаратуры як формы спасцiжэння свету;

- сувязi i ўзаемаўплывы лiтаратуры з iншымi вiдамi мастацтва;

- творчасць яркIX прадстаўнiкоў кожнай з мастацкIX эпох;

- лiтаратуру для дзяцей i юнацтва;

- прафесiйную беларускамоўную лексiку;

умець:

- характарызаваць лiтаратурную эпоху i асноўныя этапы яе развiцця;

- вызначаць спецыфiку нацыянальнага лiтаратурнага працэсу;

- успрымаць лiтаратурны твор ва ўзаемасувязi гiсторыi i сучаснасцi;

- самастойна аналiзаваць мастацкi твор i творчасць пiсьменнiка;

- выкарыстоўваць набытыя веды ў прафесiйнай дзейнасцi.

Тэорыя iнфармацыi i дакументалогiя

Тэорыя iнфармацыi i камунiкацыi

Асноўныя канцэпцыi аб аб'ёме i змесце паняцця iнфармацыя. Меры iнфармацыi сiнтаксiчнага, семантычнага i прагматычнага ўзроўняў. Якасцi iнфармацыi. Класiфiкацыя iнфармацыi па розных прыкметах. Тэорыя iнфармацыйных рэсурсаў. Камунiкацыйная дзейнасць, яе вiды i ўзроўнi, формы. Натуральныя i штучныя камунiкацыйныя каналы. Вусныя, дакументныя i электронныя камунiкацыi. Сацыяльная памяць, яе блокi i вiды. Камунiкацыйныя патрабаваннi, камунiкацыйныя iнстытуты.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асноўныя канцэпцыi паняцця iнфармацыя;

- меры iнфармацыi сiнтаксiчнага, семантычнага i прагматычнага ўзроўняў;

- якасцi iнфармацыi i яе класiфiкацыю па розных прыметах;

- камунiкацыйную дзейнасць, яе вiды, узроўнi i формы;

- вiды памяцi i мнемiчныя дзеяннi, законы памяцi;

- натуральныя i штучныя камунiкацыйныя каналы;

- камунiкацыйныя патрэбнасцi асобы, сацыяльных груп i грамадства;

умець:

- раскрываць сутнасць тэорыi iнфармацыi i сацыяльных камунiкацый як навук i iнфармацыйна-камунiкацыйнай практыкi;

- выдзяляць сутнасныя прыметы асноўных катэгорый тэорыi iнфармацыi i сацыяльнай камунiкацыi;

- прадстаўляць iнфармацыйныя працэсы i працэсы сацыяльнай камунiкацыi на мове тэорыi iнфармацыi i камунiкацыi;

- карыстацца законамi памяцi для назапашвання свайго тэзаўруса;

- весцi бiблiятэчныя i бiблiяграфiчныя зносiны з улiкам гуманiстычных жанраў i стыляў дзелавых (прафесiйных) камунiкацый.

Дакументалогiя i гiсторыя кнiгi

Грамадская патрэбнасць у дакуменце. Значэнне дакумента. Статус дакумента. Функцыi. Уласцiвасцi дакумента. Спосабы дакументавання. Класiфiкацыя дакументаў. Дакументы розных сiстэм. Дакументалогiя як абагульняючая навука. Дакументазнаўства як навука аб дакументах пэўных сiстэм. Асноўныя вiды дакументаў i выданнi, нарматыўна-тэхнiчныя i тэхнiчныя дакументы, неапублiкаваныя, аудыёвiзуальныя, электронныя, дзелавыя, картаграфiчныя, рэчыўныя. Жыццёвы цыкл дакумента. Структура дакумента. Дакумент як артэфакт. Тэарэтычныя i метадычныя асновы гiсторыi кнiгi. Пiсьмо i пiсьменнасць у старажытных народаў. Кнiга старажытнага свету i антычнасцi. Кнiга ў эпоху Сярэднявечча. Славянская рукапiсная кнiга. Кнiга ў эпоху Адраджэння. Пачатак кнiгадрукавання (XIV - XV стст.). Кнiга ў Еўропе ў XVI ст. Кнiга ў эпоху буржуазных рэвалюцый i эпоху Асветы (XVII - XVIII стст.). Кнiга i прагрэс у кнiгадрукаваннi XIX ст. Гiсторыя сучаснай кнiгi (XX ст). Кнiга ў першай палове XX ст. Рукапiсная кнiга ў Беларусi XI - пачатак XIV ст. Узнiкненне беларускага кнiгадрукавання i яго развiццё ў XVI - XVII ст. Кнiга ў Беларусi XIX - пачатак XX ст. Кнiга ў Беларусi савецкага часу (кастрычнiк 1917 - 1991 гг.). Сучасны стан i перспектывы развiцця кнiгi ў Беларусi. Рукапiсная кнiга Беларусi часоў Полацкага княства (Х - XII стст.). Кнiга Беларусi ў перыяд Вялiкага княства Лiтоўскага (XIV - XVIII стст.). Кнiга Беларусi ў перыяд Расiйскай iмперыi (канец XVIII - пачатак XX ст.). Кнiга Беларусi ў перыяд СССР (1919 - 1991 гг.). Кнiга Беларусi на сучасным этапе.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- паняцце, фунцыi, ўласцiвасцi i вiды дакументаў;

- гiсторыю ўзнiкнення асобных груп дакументаў;

- спосабы i метады стварэння дакументаў;

- гiстарычныя умовы ўзнiкнення пiсьма, пiсьменнасцi i кнiгi, этапы IX развiцця, сучасны стан i перспектывы развiцця кнiгi;

- сацыяльнае i культурнае асяроддзе стварэння i функцыянавання кнiг у той цi iншы перыяд у пэўных краiнах свету;

- найбольш значныя помнiкi сусветнай кнiжнай культуры;

умець:

- аналiзаваць структуру розных дакументаў i ствараць IX класiфiкацыю;

- вызначаць найбольш каштоўныя дакументы для пэўных груп карыстальнiкаў;

- разбiрацца ў даведачным апараце дакументаў;

- карыстацца асноўнымi паняццямi i перыядызацыяй гiсторыi кнiгi ў бiблiятэчна-бiблiяграфiчнай дзейнасцi;

- аналiзаваць кнiгу з боку яе матэрыяльных, змястоўных i прагматычных прымет;

- аналiзаваць мэтавае i чытацкае прызначэнне элементаў твораў друку.

Бiблiятэказнаўства

Бiблiятэка i грамадства. Генезiс i сутнасць бiблiятэкi. Прынцыпы дзейнасцi i функцыi бiблiятэк. Сутнасная сiстэма мадэлi бiблiятэкi. Класiфiкацыя i тыпалагiзацыя бiблiятэк. Асноўныя характарыстыкi бiблiятэчнай справы, яе сутнасна-функцыянальная структура. Сiстэма бiблiятэчнай справы ў Рэспублiцы Беларусь. Публiчныя i спецыяльныя бiблiятэкi, IX тыпы i вiды. Генезiс бiблiятэчнай думкi, станаўленне, развiццё, сучасны стан бiблiятэказнаўства, яго аб'ект, прадмет, структура, статут у сiстэме навуковых ведаў. Метадалогiя i методыка бiблiятэказнаўства. Бiблiятэкi Старажытнага свету (XIVст. да н.э. - V ст.н.э.). Бiблiятэкi Сярэднявечча (V ст. - XIII ст.). Бiблiятэкi эпоXI Адраджэння (XIII - пер. пал. XVII ст.). Бiблiятэкi эпоXI Асветнiцтва (др. пал. XVII ст. - пач. XIX ст.). Бiблiятэчная справа ў перыяд XIX - пач. XX ст. Бiблiятэчная справа ў 1917 г. - 1980-я гг. Бiблiятэчная справа на сучасным этапе. У кантэксце сусветнай гiсторыi бiблiятэчнай справы разглядаецца гiсторыя развiцця бiблiятэчнай справы Беларусi.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асноўныя паняццi i тэарэтычныя палажэннi бiблiятэказнаўства;

- прынцыпы дзейнасцi, функцыi, класiфiкацыя i тыпалагiзацыя бiблiятэк;

- сутнасную сiстэмную мадэль бiблiятэкi;

- сутнасна-функцыянальную структуру бiблiятэчнай справы;

- сiстэмы i сеткi бiблiятэк;

- этапы станаўлення i развiцця бiблiятэказнаўства;

- сутнасць, структуру, статус, метадалогiю i методыку бiблiятэказнаўства;

умець:

- прадстаўляць бiблiятэчную дзейнасць на мове бiблiятэказнаўчых катэгорый;

- выдзяляць сутнасныя прыметы асноўных катэгорый тэорыi бiблiятэчнай справы;

- умець дакладна фармулiраваць аб'ект i прадмет бiблiятэказнаўства;

- абгрунтаваць правамернасць рэалiзацыi ў бiблiятэчнай практычнай дзейнасцi розных канцэпцый сутнасцi бiблiятэк;

- выдзяляць у тэорыi бiблiятэчнай справы праблемы, у вырашэнне якIX можна ўнесцi свой уклад.

Бiблiяграфазнаўства

Структура бiблiяграфазнаўства як комплексу навуковых дысцыплiн аб бiблiяграфiчнай дзейнасцi, яго месца сярод сумежных галiн ведаў. Структура, прадмет, паняцiйны апарат агульнага бiблiяграфазнаўства. Iнфармацыйныя бар'еры ў сiстэме дакументных камунiкацый. Формы iснавання бiблiяграфiчнай iнфармацыi. Функцыi бiблiяграфii i бiблiяграфiчнай iнфармацыi. Кампанентная i вiдавая структура бiблiяграфii i бiблiяграфiчнай iнфармацыi. Бiблiяграфiя ў сучасным свеце, агульныя пытаннi яе арганiзацыi. Праблемы аўтаматызацыi i тэлекамунiкацыi бiблiяграфiчных працэсаў. Арганiзацыя, метадалогiя i методыка навуковых даследаванняў, падрыхтоўкi i перападрыхтоўкi бiблiятэчна-бiблiяграфiчных кадраў. Гiсторыя сусветнай бiблiяграфii. Узнiкненне i развiццё бiблiяграфii ў Старажытным свеце. Бiблiяграфiя ў перыяд Сярэднявечча. Бiблiяграфiя ў перыяд Адраджэння i Асветнiцтва. Бiблiяграфiя ў новы i найноўшы часы. Тэндэнцыi развiцця сусветнай бiблiяграфii на сучасным этапе. Гiсторыя беларускай бiблiяграфii. Бiблiяграфiя на тэрыторыi Беларусi ў перыяд Вялiкага Княства Лiтоўскага i Рэчы Паспалiтай. Бiблiяграфiя на Беларусi ў перыяд знаходжання яе ў складзе Расiйскай iмперыi. Беларуская бiблiяграфiя ў перыяд iснавання СССР. Беларуская бiблiяграфiя на сучасным этапе. Развiццё бiблiяграфii беларускага замежжа пасля Другой сусветнай вайны.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асноўныя тэарэтычныя палажэннi бiблiяграфазнаўства i гiсторыi бiблiяграфii;

- iнфармацыйныя бар'еры ў сiстэме дакументных камунiкацый;.

- кампанентную структуру бiблiяграфiчнай практычнай дзейнасцi;

- вiдавую структуру бiблiяграфii i бiблiяграфiчнай прадукцыi;

- прынцыпы i функцыi бiблiяграфii i бiблiяграфiчнай iнфармацыi;

- аспектную i аб'ектную структуру бiблiяграфазнаўства;

- перыядызацыю гiсторыi сусветнай i беларускай бiблiяграфii, яе буйнейшых дзеячоў;

- асноўныя дасягненнi сусветнай i беларускай бiблiяграфii i бiблiяграфазнаўства;

умець:

- выкарыстоўваць тэарытычныя i гiсторыка-бiблiяграфiчныя веды ў прафесiйнай, практычнай i навуковай дзейнасцi;

- аналiзаваць i сiстэматызаваць бiблiяграфiчную прадукцыю для класiфiкацыi па формах, тыпах, жанрах, вiдах;

- выкарыстоўваць бiблiяграфiчную прадукцыю ў бiблiяграфiчным абслугованнi;

- складаць i ўспрымаць бiблiяграфiчныя паведамленнi;

- карыстацца бiблiяграфiчнымi ведамi ў непрадбачаных прафесiйных i жыццёвых абставiнах.

Спецыяльныя дысцыплiны

Аўтаматызаваныя бiблiятэчна-iнфармацыйныя сiстэмы

Тэрмiнасiстэма аўтаматызацыi бiблiятэк i АБIС. Бiблiятэка як аб'ект аўтаматызацыi. Сiстэмны падыход да аўтаматызацыi бiблiятэчна-iнфармацыйных працэсаў. Прынцыпы пабудовы АБIС. Жыццёвы цыкл АБIС. Арганiзацыйна-функцыянальная структура АБIС. Аўтаматызаваныя рабочыя месцы (АРМ) i праграмныя модулi. Сродкi забеспячэння АБIС: iнфармацыйнае, лiнгвiстычнае, праграмнае, эрганамiчнае, арганiзацыйна-кадравае. Сеткавыя тэхналогii АБIС. Лакальныя i карпаратыўныя бiблiятэчныя камп'ютарныя сеткi. Internet-тэхналогii АБIС. Стратэгiя i тэхналогiя простага i складанага пошуку з выкарыстаннем Web-iнтэрфейса АБIС. Электронныя бiблiятэкi i электронная дастаўка дакументаў як падсiстэмы АБIС. Рынак праграмнага забеспячэння АБIС. Праблемы i тэхналогiя выбару прыкладнога праграмнага забеспячэння АБIС.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- тэрмiнасiстэму, стан i праблемы аўтаматызацыi бiблiятэк;

- сутнасць АБIС i IX класiфiкацыю;

- прынцыпы пабудовы АБIС;

- жыццёвы цыкл АБIС;

- арганiзацыйна-функцыянальную структуру розных АБIС;

- сродкi забеспячэння сiстэмы;

- сеткавыя тэхналогii АБIС (электронныя бiблiятэкi i электронную дастаўку дакументаў);

- рынак прыкладнога праграмнага забеспячэння АБIС i праблемы i яго выбару;

умець:

- прадстаўляць бiблiятэку як аб'ект аўтаматызацыi;

- распрацоўваць структуры баз даных;

- будаваць i ўводзiць у АБIС разнастайныя сродкi iнфармацыйнага i лiнгвiстычнага забеспячэння;

- працаваць у асяроддзi дзеючых АБIС i сетак;

- выкарыстоўваць web-iнтэрфейс АБIС;

- распрацоўваць структуру i выкарыстоўваць сайты бiблiятэк;

- ажыццяўляць выбар сродкаў iнфармацыйнага, лiнгвiстычнага i прыкладнога праграмнага забеспячэння АБIС.

Iнфармацыйныя рэсурсы

Каталагiзацыя дакументаў

Нарматыўна-метадычнае забеспячэнне каталагiзацыi. Дакумент як аб'ект каталагiзацыi. Бiблiяграфiчнае апiсанне розных вiдаў дакументаў. Iндэксаванне дакументаў. Методыка iндэксавання дакументаў з выкарыстаннем таблiц ББК i УДК. Бiблiяграфiчны запiс. Фармiраванне бiблiяграфiчных запiсаў у фармаце BELMARC. Аўтарытэтныя/нарматыўныя запiсы. Бiблiятэчныя каталогi: функцыi, асноўныя прынцыпы стварэння, вiды i формы. Сiстэма каталогаў. Электронны каталог. Тэхналогiя электроннай каталагiзацыi ў асяроддзi АБIС. Карпаратыўная каталагiзацыя. Зводны электронны каталог. Якасць каталогаў i эфектыўнасць IX выкарыстання.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- стандарты па фармiраваннi бiблiяграфiчнага запiсу;

- нарматыўна-метадычныя матэрыялы па каталагiзацыi дакументаў;

- класiфiкацыйныю таблiцы (ББК i УДК);

- методыку i тэхналогiю каталагiзацыi i фармiравання бiблiятэчных каталогаў;

- камунiкатыўны BELMARC-фармат;

- тэхналогiю карпаратыўнай электроннай каталагiзацыi;

умець:

- складаць бiблiяграфiчнае апiсанне на розныя вiды дакументаў;

- iндэксаваць дакументы з выкарыстаннем ББК i УДК;

- прадметызаваць дакументы;

- фармiраваць бiблiяграфiчны запiс у камунiкатыўным BELMARC-фармаце з ажыццяўленнем аўтарытэтнага/нарматыўнага кантролю;

- ажыццяўляць электронную каталагiзацыю, працаваць у АРМе "Каталагiзатар" АБIС;

- арганiзоўваць i рэдагаваць традыцыйныя i электронныя каталогi;

- выкарыстоўваць электронныя каталогi бiблiятэк.

Бiблiятэчны фонд i iнфармацыйныя рэсурсы (па сферах дзейнасцi)

Iнфармацыйныя рэсурсы: паняцце, уласцiвасцi, класiфiкацыя. Бiблiятэчны фонд як iнфармацыйны рэсурс. Прынцыпы фармiравання бiблiятэчнага фонду. Узаемадзеянне бiблiятэчных фондаў. Размеркаваны бiблiятэчны фонд краiны. Фармiраванне бiблiятэчнага фонду як тэхналагiчны цыкл. Фармiраванне фондаў бiблiятэк розных тыпаў i вiдаў. Фармiраванне фондаў асобных вiдаў дакументаў. Дэпазiтарныя i рэпазiтарныя фонды бiблiятэк. Iнфармацыйныя рэсурсы розных сфер дзейнасцi: сацыяльна-гуманiтарнай i мастацка-эстэтычнай, навукова-тэхнiчнай i медыцынскай; галiновыя асаблiвасцi; карыстальнiкi iнфармацыi i IX iнфармацыйныя патрэбнасцi; арганiзацыя iнфармацыйных рэсурсаў, вiдавы склад; тэлекамунiкацыйная iнфраструктура сусветных i нацыянальных iнфармацыйных рэсурсаў; тэхналогiя фармiравання i выкарыстання рэсурсаў у iнфармацыйным абслугоўваннi карыстальнiкаў.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- месца i сувязi падсiстэмы "бiблiятэчны фонд" у агульнай сiстэме "бiблiятэка";

- сацыяльныя функцыi, структуру, прыкметы i ўласцiвасцi бiблiятэчнага фонду;

- iнтэграцыйныя працэсы ў фармiраваннi бiблiятэчных фондаў;

- вiдавы i галiновы склад, арганiзацыйную структуру iнфармацыйных рэсурсаў краiны;

- тэхналагiю фармiравання i выкарыстання iнфармацыйных рэсурсаў;

- асноўныя групы карыстальнiкаў, асаблiвасцi IX iнфармацыйных патрэбнасцей;

умець:

- выконваць працэсы i аперацыi фармiравання бiблiятэчнага фонду;

- выкарыстоўваць метады, крынiцы i спосабы камплектавання бiблiятэчнага фонду, метады i сродкi яго вывучэння i выкарыстання;

- ажыццяўляць тэхналагiчныя працэсы стварэння iнфармацыйных рэсурсаў у традыцыйным i аўтаматызаваным рэжымах;

- ствараць розныя вiды iнфармацыйных прадуктаў i паслуг;

- абслугоўваць карыстальнiкаў iнфармацыi з выкарыстаннем iнфармацыйных рэсурсаў у розных рэжымах.

Бiблiятэчна-iнфармацыйнае абслугоўванне

Арганiзацыя i тэхналогiя бiблiяграфiчнай работы

Арганiзацыя бiблiяграфiчнай дзейнасцi ў Рэспублiцы Беларусь: асноўныя цэнтры бiблiяграфiчнай дзейнасцi i напрамкi IX узаемадзеяння. Агульныя пытаннi арганiзацыi бiблiяграфiчнай дзейнасцi бiблiятэкi: арганiзацыйна-функцыянальная структура бiблiяграфiчных службаў бiблiятэк розных тыпаў, функцыi бiблiяграфiчных i небiблiяграфiчных падраздзяленняў бiблiятэкi. Даведачна-бiблiяграфiчны апарат як аснова ўсIX кiрункаў дзейнасцi бiблiятэкi: структура, формы iснавання, тэхналогiя стварэнння i вядзення. Арганiзацыя, тэхналогiя i методыка падрыхтоўкi бiблiяграфiчных прадуктаў i бiблiяграфiчнага абслугоўвання ў традыцыйным i аўтаматызаваным рэжыме. Фармiраванне бiблiяграфiчнай культуры спажыўцоў iнфармацыi. Кiраванне бiблiяграфiчнай дзейнасцю бiблiятэкi: планаванне, улiк, справаздача, ацэнка эфектыўнасцi бiблiяграфiчнай дзейнасцi. Метадычнае забеспячэнне бiблiяграфiчнай дзейнасцi.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асноўныя цэнтры бiблiяграфiчнай дзейнасцi краiны;

- накiрункi ўзаемадзеяння цэнтраў бiблiяграфiчнай дзейнасцi краiны ў новых iнфармацыйна-тэхналагiчных умовах;

- асаблiвасцi арганiзацыйна-функцыянальнай структуры бiблiяграфiчнай службы бiблiятэк розных тыпаў;

- склад даведачна-бiблiяграфiчнага апарату бiблiятэкi i асаблiвасцi яго састаўных частак;

- тэхналогiю асноўных вiдаў бiблiяграфiчнай дзейнасцi;

умець:

- камплектаваць, арганiзоўваць i выкарыстоўваць розныя часткi даведачна-бiблiяграфiчнага апарату;

- ствараць i выкарыстоўваць розныя бiблiяграфiчныя прадукты i паслугi;

- фармiраваць i весцi бiблiяграфiчныя базы даных;

- выконваць запыты карыстальнiкаў у працэсе даведачна-бiблiяграфiчнага абслугоўвання;

- весцi бiблiяграфiчнае iнфармавання спажыўцоў iнфармацыi;

- фармiраваць бiблiяграфiчную культуру спажыўцоў iнфармацыi;

- ажыццяўляць асноўныя функцыi кiравання бiблiяграфiчнай дзейнасцю.

Абслугоўванне карыстальнiкаў бiблiятэк

Абслугоўванне карыстальнiкаў у сiстэме бiблiятэчнай дзейнасцi. Сувязь абслугоўвання карыстальнiкаў з элементамi сiстэмы "бiблiятэка". Прынцыпы абслугоўвання. Карыстальнiк бiблiятэкi як суб'ект абслугоўвання. Кнiга, чытанне, iнфармаванне, як сродкi сацыялiзацыi асобы. Роля бiблiятэкi ў сацыялiзацыi карыстальнiкаў. Вывучэнне карыстальнiкаў як аснова абслугоўвання: методыка i арганiзацыя. Бiблiятэкар i карыстальнiк: IX узаемадзеянне ў працэсе абслугоўвання. Сiстэма i структура абслугоўвання. Формы i метады абслугоўвання. Iндывiдуальнае абслугоўванне. Групавое i франтальнае абслугоўванне. Узроўнi абслугоўвання: першасна-дакументны, другасна-дакументны, камунiкатыўны. Тэхналогiя абслугоўвання. Рэсурсы абслугоўвання. Бiблiятэчнае асяроддзе i бiблiятэчная рэклама ў абслугоўваннi. Крытэрыi якасцi i эфектыўнасцi абслугоўвання. Абслугоўванне карыстальнiкаў як фактар фармiравання iмiджу бiблiятэкi.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- задачы i прынцыпы абслугоўвання карыстальнiкаў бiблiятэк;

- ролю i месца кнiгi i чытання ў сацыялiзацыi асобы;

- гiсторыю, тэорыю i методыку вывучэння карыстальнiкаў;

- псIXолага-педагагiчныя асновы ўзаемадзеяння бiблiятэкара з чытачом у працэсе абслугоўвання;

- сiстэму i структуру абслугоўвання;

- формы i метады iндывiдуальнага, групавога i франтальнага абслугоўвання;

- рэсурсы i тэхналогii абслугоўвання;

- крытэрыi якасцi i эфектыўнасцi абслугоўвання карыстальнiкаў бiблiятэк;

умець:

- ажыццяўляць вывучэнне карыстальнiкаў бiблiятэк;

- наладжваць псIXалагiчны кантакт з карыстальнiкамi ў працэсе бiблiятэчнага абслугоўвання;

- карыстацца сучаснымi формамi i метадамi абслуговання карыстальнiкаў;

- валодаць сучаснымi аўтаматызаванымi тэхналогiямi абслугоўвання чытачоў бiблiятэк;

- ажыццяўляць рэкламу бiблiятэкi i сувязь з грамадскасцю;

- вывучаць эфектыўнасць абслугоўвання карыстальнiкаў бiблiятэк.

Бiблiятэчна-iнфармацыйны маркетынг i менеджмент

Прынцыпы, змест, асноўныя напрамкi i асаблiвасцi маркетынгавай дзейнасцi ў бiблiятэцы. Маркетынгавае асяроддзе бiблiятэкi. Бiблiятэчныя прадукты i паслугi як спецыфiчны вiд тавару. Асаблiвасцi маркетынгавых даследаванняў у бiблiятэцы. Стратэгiя i тактыка дзейнасцi бiблiятэкi на iнфармацыйным рынку. Арганiзацыйныя пытаннi маркетынгавай дзейнасцi бiблiятэкi. Эвалюцыя i фармiраванне канцэпцыi бiблiятэчнага менеджменту. Асноўныя паняццi i катэгорыi бiблiятэчнага менеджменту. Сiстэма кiравання бiблiятэчнай справай. Прававое забеспячэнне дзейнасцi бiблiятэк у Беларусi. Маркетынгавыя канцэпцыi ў кiраваннii бiблiятэчнай справай. Стратэгiчнае кiраванне бiблiятэчнай справай. Арганiзацыя структуры кiравання бiблiятэкай. Планаванне бiблiятэчна-iнфармацыйнай дзейнасцi. Бiблiятэчная статыстыка. Улiк i справаздачнасць. Асаблiвасцi тэхналагiчнага менеджменту ў бiблiятэцы. Нармiраваннее працы i выкарыстанне нормаў у рабоце бiблiятэкi. Сацыяльна-псIXалагiчныя асновы бiблiятэчнага менеджменту. Персанал бiблiятэкi як аб'ект кiравання. Матэрыяльна-тэхнiчная база i фiнансаванне бiблiятэк. Iнавацыйная i метадычная дзейнасць бiблiятэк. Менеджмент якасцi - метад кiравання бiблiятэкай.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- канцэпцыi класiчнага маркетынгу i менеджменту i асаблiвасцi IX выкарыстання ў бiблiятэчна-iнфармацыйнай сферы;

- маркетынгавае асяроддзе бiблiятэкi i тэхналогiю маркетынгавых даследаванняў;

- напрамкi, стратэгiю i тактыку дзейнасцi бiблiятэкi на iнфармацыйным рынку;

- сiстэму змест, асаблiвасцi i прынцыпы кiравання ў бiблiятэках;

- маркетынгавы падыход да кiравання бiблiятэкай;

- тэхналогii iнавацыйнага бiблiятэчнага менеджменту;

- асаблiвасцi рэалiзацыi менеджменту якасцi ў бiблiятэках;

умець:

- распрацоўваць маркетынгавую стратэгiю i ажыццяўляць маркетынгавую ацэнку дзейнасцi бiблiятэкi;

- праводзiць маркетынгавыя даследаваннi;

- праводзiць манiторынг дзейнасцi бiблiятэкi;

- весцi работу па ўдасканаленнi бiблiятэчных цыклаў i працэсаў;

- распрацоўваць бiблiятэчныя праекты;

- ажыццяўляць улiк, справаздачнасць i планаванне работы;

- распрацоўваць методыкi i ўкараняць мадэлi менеджменту якасцi бiблiятэкi.

Дысцыплiны па напрамках спецыяльнасцi

Iнфармацыйны рынак и яго прававое забеспячэнне

Агульныя пытаннi функцыянiравання iнфармацыйнага рынку. Сутнасць iнфармацыйнага рынку як сацыяльна-эканамiчнай з'явы. Сучасныя тэндэнцыi развiцця iнфармацыйнага рынку. Iнфармацыйныя прадукты i паслугi як тавар. Iнфраструктура, суб'екты i аб'екты iнфармацыйнага рынку. Месца бiблiятэкi ў структуры iнфармацыйнага рынку. Фармiраванне iнфармацыйнага рынку. Фармiраванне сусветнага iнфармацыйнага рынку, краiн СНД i Рэспублiкi Беларусь. Iнтэрнэт як нефармальная форма глабалiзацыi iнфармацыйнага рынку. Формы i метады рэгулявання iнфармацыйнага рынку. Прававая база функцыянавання iнфармацыйнага рынку i дзейнасцi бiблiятэк Рэспублiкi Беларусь. Iнфармацыйная бяспека ва ўмовах iнфармацыйнага рынку. Бiблiятэкi i аўтарскае права.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- стан i тэндэнцыi развiцця сусветнага iнфармацыйнага рынку;

- iнфраструктуру iнфармацыйнага рынку;

- ролю iнфармацыйнай дзейнасцi ў развiццi iнфармацынага рынку;

- асаблiвасцi развiцця iнфармацыйнага рынку ў Рэспублiцы Беларусь, прававыя асновы яго функцыянiравання i напрамкi дзяржаўнага рэгулявання;

- асновы iнфармацыйнай бяспекi, асноўныя напрамкi абароны iнфармацыi на iнфармацыйным рынку;

- нацыянальныя, мiждзяржаўныя i мiжнародныя праекты ў сферы падрыхтоўкi iнфармацыйных прадуктаў i паслуг;

умець:

- праводзiць сегментацыю iнфармацыйнага рынку;

- ажыццяўляць маркетынгавую дзейнасць ва ўмовах iнфармацыйнага рынку;

- выкарыстоўваць вопыт iнфармацыйнай дзейнасцi, якi назапашаны камерцыйнымi i некамерцыйнымi iнфармацыйнымi ўстановамi;

- арыентавацца ў нормах iнфармацыйнага заканадаўства Рэспублiкi Беларусь;

- выкарыстоўваць афiцыйныя i нарматыўныя прававыя дакументы ў мэтах выяўлення прыярытэтных напрамкаў развiцця iнфармацыйнай дзейнасцi i прававых нормаў, якiя рэгулююць праваадносiны ў iнфармацыйнай сферы;

- ствараць лакальны пакет прававых дакументаў, рэгулюючых дзейнасць бiблiятэчна-iнфармацыйных устаноў.

Тэхналагiчны бiблiятэчны менеджмент

Метадалогiя тэхналагiчнага бiблiятэчнага менеджменту: асноўныя катэгорыi, iнструментарыi, ключавыя элементы. Агульныя пытаннi арганiзацыi бiблiятэчнай тэхналогii. Прынцыпы i спосабы кiравання бiблiятэчнымi тэхналагiчнымi працэсамi. Дакументы, рэгламентуючыя бiблiятэчную тэхналогiю. Аптымiзацыя, мадэлiраванне, нармiраванне, ацэнка эфектыўнасцi функцыянiравання бiблiятэчнай тэхналогii. Арганiзацыя самаацэнкi ўнутрыбiблiятэчных сiстэм забеспячэння якасцi дзейнасцi i паслуг. Аўтсорсiнг. Супрацоўнiцтва i партнёрства ў сферы бiблiятэчных тэхналогiй.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асноўныя паняццi, катэгорыi, прынцыпы i метады тэхналагiчнага бiблiятэчнага менеджменту;

- iнструментарый, вiды ўпраўленчых тэхналагiчных рашэнняў, метады падрыхтоўкi, арганiзацыi i кантролю выканання прынятых тэхналагiчных рашэнняў;

- ключавыя элементы бiблiятэчнай тэхналогii, патрабаваннi тэхналагiчнай дысцыплiны i методыку стварэння тэхналагiчнай сiстэмы бiблiятэкi;

- маркетынгавую стратэгiю развiцця бiблiятэкi для абгрунтавання асартыментнай палiтыкi i пашырэння наменклатуры iнфармацыйных прадуктаў i паслуг, асваення новых тэхналогiй бiблiятэчна-iнфармацыйнай вытворчасцi (кансалтынгавай, навукова-аналiтычнай, выдавецкай, педагагiчнай, рэкламнай i iнш.);

- нарматыўна-тэхналагiчную дакументацыю тэхналагiчнага менеджмента;

умець:

- ажыццяўляць мадэлiраванне тэхналагiчных працэсаў;

- распрацоўваць нормы часу на ажыццяўленне бiблiятэчна-iнфармацыйных працэсаў у аўтаматызаваным рэжыме;

- вызначаць эфектыўнасць бiблiятэчнай тэхналогii шляхам правядзення тэхнiка-эканамiчнага аналiзу;

- прымяняць сiстэму аўтсорсiнгу ў бiблiятэчна-iнфармацыйнай тэхналогii;

- ствараць базу даных дакументаў, рэгламентуючых бiблiятэчную тэхналогiю;

- распрацоўваць i ўкараняць сiстэму менеджменту якасцi ў бiблiятэцы.

Алгарытмiзацыя i асновы праграмавання

Элементы тэорыi алгарытмаў. Метады i сродкi алгарытмiзацыi i праграмiравання. Алгарытмiзацыя бiблiятэчна-iнфармацыйных задач. Праграмаванне бiблiятэчна-iнфармацыйных задач у асяроддзi СКБД Access. Перспектывы развiцця праграмнага забеспячэння аўтаматызаваных бiблiятэчна-iнфармацыйных сiстэм.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- элементы тэорыi алгарытмаў;

- асновы распрацоўкi алгарытмаў для iнтэлектуальных iнфармацыйных сiстэм;

- асновы структурнага, лагiчнага i аб'ектна-арыентаванага праграмавання;

- склад, структуру i прызначэнне моў праграмавання высокага ўзроўню i iнструментальных сiстэм праграмавання;

- элементы праграмавання ў iнструментальных сiстэмах на працэдурных мовах i мове SQL;

- праграмаванне бiблiятэчна-iнфармацыйных задач у асяроддзi СКБД Access;

умець:

- распрацоўваць алгарытмы апрацоўкi бiблiятэчных даных у асяроддзi баз даных;

- праграмiраваць на працэдурнай мове iнструментальнай сiстэмы праграмавання Access;

- выкарыстоўваць метады сiстэмнага аналiзу пры распрацоўцы iнфалагiчных мадэляў баз даных;

- распрацоўваць формы ўводу i вываду iнфармацыi;

- карыстацца мовай структураваных запытаў (SQL);

- карыстацца СКБД Access.

Базы даных

Тэарэтычныя асновы баз даных: паняццi, мэты i задачы стварэння, класiфiкацыя, стадыi распрацоўкi i схемы баз даных. Мадэляванне прадметнага абсягу i забеспячэнне цэласнасцi даных. Сiстэмы кiравання базамi даных. Базы ведаў: структура, прызначэнне, праектаванне. Тэарэтычныя асновы пабудовы баз ведаў для бiблiятэк. Алгарытмiзацыя i праграмаванне бiблiятэчных задач у асяроддзi СКБД. Працэдурныя i непрацэдурныя мовы праграмавання. SQL: склад, асноўныя iнструкцыi, каманды, выкарыстанне. Эксплуатацыя баз даных i ведаў. Адмiнiстраванне баз даных i ведаў. Карпаратыўныя базы даных: схемы, арганiзацыя, пабудова, эксплуатацыя.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- тэарэтычныя асновы пабудовы баз даных i ведаў;

- асноўныя прынцыпы канцэптуальнага мадэлявання баз даных;

- прынцыпы распрацоўкi i прымянення размеркаваных баз даных i IX эксплуатацыi ў сеткавым рэжыме;

- элементы праграмавання ў iнструментальных сiстэмах на працэдурных мовах i мове SQL;

- перспектыўныя напрамкi выкарыстання баз даных i ведаў у бiблiятэчнай практыцы з улiкам спецыфiкi праблемнага абсягу;

- асновы распрацоўкi тэхнiчнага задання на базы даных i тэхналогiй IX праектавання;

умець:

- выкарыстоўваць метады сiстэмнага аналiзу пры распрацоўцы iнфалагiчных мадэляў баз даных;

- распрацоўваць схемы баз даных для бiблiятэк (даталагiчныя мадэлi);

- распрацоўваць алгарытмы вырашэння бiблiятэчных задач па апрацоўцы даных у асяроддзi сучасных iнструментальных сiстэм кiравання базамi даных;

- распрацоўваць формы ўводу i вываду iнфармацыi i адпаведныя механiзмы апрацоўкi даных;

- карыстацца мовай структураваных запытаў (SQL).

Электронныя бiблiятэкi

Электронныя бiблiятэкi: тэрмiналогiя, мэты стварэння, этапы фармiравання, структура. Электронныя бiблiятэкi як элемент iнфармацыйнага грамадства. Iнфармацыйныя рэсурсы i базы даных электронных бiблiятэк. Метаданыя. Стварэнне, камплектаванне электронных бiблiятэк i захаванасць у IX iнфармацыйных рэсурсаў. Асноўныя метады i сродкi абароны электронных рэсурсаў. Доступ да iнфармацыйных рэсурсаў i выкарыстанне электронных бiблiятэк. Сучасныя праблемы аўтарскага права ў дачыненнi да электронных бiблiятэк.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- тэрмiнасiстэму электронных бiблiятэк;

- ролю i месца электронных бiблiятэк у iнфармацыйным грамадстве;

- асаблiвасцi стварэння i вiды камплектавання электронных бiблiятэк;

- метады i сродкi абароны электронных iнфармацыйных рэсурсаў;

- тэхналогiю выкарыстання электронных бiблiятэк;

- прававыя аспекты выкарыстання электронных бiблiятэк;

умець:

- ажыццяўляць канверсiю друкаваных матэрыялаў для камплектавання электроннай бiблiятэкi;

- выкарыстоўваць iнфармацыйныя рэсурсы iснуючых электронных бiблiятэк;

- ажыццяўляць тэхналогiю электроннай дастаўкi дакументаў у асяроддзi электронных бiблiятэк;

- карыстацца пратаколамi перадачы даных у электронных бiблiятэках.

Праграмна-тэхнiчнае забеспячэнне

Стандартнае праграмнае забеспячэнне. Аперацыйныя сiстэмы, сiстэмы кiравання базамi даных (СКБД), сэрвiсныя праграмы. Прыкладное праграмнае забеспячэнне. Праграмная дакументацыя. Асновы паўправаднiковай электронiкi i схематэхнiкi ЭВМ. АрXIтэктура ЭВМ. Элементная база ЭВМ. Перыферыйныя ўстройствы ЭВМ: знешнiя запамiнальныя ўстройствы; устройствы ўводу, адлюстравання i вываду iнфармацыi; сеткавае абсталяванне i тэлекамунiкацыi; устройства сiлкавання i дапаможнага абсталявання.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- вiды праграмнага забеспячэння АБIС i асноўныя патрабаваннi да яго;

- СКБД, якiя выкарыстоўваюцца ў АБIС;

- прынцыпы апрацоўкi сiгналаў, IX пераўтварэнне; пазiцыйныя сiстэмы злiчэння;

- этапы развiцця камп'ютарнай тэхнiкi;

- прынцыпы пабудовы, склад, арXIтэктуру i асноўныя падсiстэмы сучасных ЭВМ;

- тыпы i вiды перыферыйнага абсталявання;

- патрабаваннi тэхнiкi бяспекi i вытворчай санiтарыi пры рабоце з камп'ютэрнай тэхнiкай;

умець:

- аналiзаваць рынак праграмнага забеспячэння;

- падключаць i праводзiць настройку асноўных параметраў ПЭВМ;

- выконваць устаноўку i iнсталяцыю перыферыйных устройстваў; падключэнне камп'ютэраў да iнтэрнэт;

- праводзiць тэсцiраванне прадукцыйнасцi i спраўнасцi камп'ютэрнага абсталявання;

- выбiраць канфiгурацыю камп'ютарнай тэхнiкi да патрэб канкрэтнай бiблiятэкi;

- арганiзоўваць працоўнае месца i рэжым работы з камп'ютэрнай тэхнiкай.

Iнфармацыйна-лiнгвiстычнае забеспячэнне

Паняцце iнфармацыйнага i лiнгвiстычнага забеспячэння АБIС, IX склад.

Фарматы запiсу баз даных АБIС. Месца BELMARC у сiстэме камунiкатыўных MARC-фарматаў. Падсiстэма ўводу бiблiяграфiчных даных у фармаце BELMARC. Тыпы iнфармацыйна-пошукавых моў i IX роля ў складзе лiнгвiстычнага забеспячэння АБIС: параўнальны аналiз. База даных аўтарытэтных запiсаў як форма прадстаўлення сродкаў лiнгвiстычнага забеспячэння АБIС: тэхналогiя стварэння. Роля аўтарытэтнага кантроля ў АБIС. Праблемы iнтэграцыi iнфармацыйнага i лiнгвiстычнага забеспячэння ў бiблiятэках Беларусi ва ўмовах карпаратыўнага ўзаемадзеяння.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- сродкi iнфармацыйнага i лiнгвiстычнага забеспячэння АБIС i асноўныя патрабаваннi да IX;

- вiды фарматаў, якiя выкарыстоўваюцца ў АБIС;

- методыку стварэння бiблiяграфiчных запiсаў у фармаце BELMARC з ажыццяўленнем аўтарытэтнага кантролю;

- мiжнародныя i нацыянальныя службы аўтарытэтных файлаў;

- тэхналогiю фармiравання i выкарыстання лiнгвiстычнага забеспячэння ў АБIС;

- праблемы iнтэграцыi iнфармацыйнага i лiнгвiстычнага забеспячэння ў бiблiятэках Беларусi;

умець:

- ствараць i ўводзiць бiблiяграфiчныя запiсы на розныя вiды дакументаў у фармат пэўнай АБIС;

- фармiраваць базу даных у фармаце BELMARC;

- выкарыстоўваць (распрацоўваць) розныя сродкi лiнгвiстычнага забеспячэння;

- ствараць разнастайныя аўтарытэтныя файлы i фармiраваць адпаведную базу даных;

- падтрымлiваць у актуальным стане сродкi iнфармацыйна-лiнгвiстычнага забеспячэння АБIС.

Бiблiятэчныя камп'ютарныя сеткi

Выкарыстанне камп'ютарных сетак. Сеткавае абсталяванне. Сеткавае праграмнае забеспячэнне. Мадэлi i вiды камп'ютарных сетак. Асноўныя ўзроўнi бiблiятэчных камп'ютарных сетак: фiзiчны, перадачы даных, упраўлення доступам (пратакол Z 39.50), сеткавы, транспартны, прыкладны. Адмiнiстрыраванне бiблiятэчных камп'ютарных сетак. Абарона iнфармацыi ў камп'ютарных сетках.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асновы тэорыi камп'ютарных сетак;

- класiфiкацыю бiблiятэчных камп'ютарных сетак;

- тапалогiю i арXIтэктуру бiблiятэчных камп'ютарных сетак;

- платы сеткавага адаптара i мадэлi камп'ютарных сетак;

- пратаколы i стандарты перадачы даных у камп'ютарных сетках;

- сеткавае праграмнае забеспячэнне;

- асаблiвасцi адмiнiстрыравання i абароны iнфармацыi ў бiблiятэчных камп'ютарных сетках;

умець:

- вызначаць асноўныя характарыстыкi сеткавых кампанентаў;

- працаваць ў асяроддзi розных вiдаў бiблiятэчных кап'ютарных сетак;

- выкарыстоўваць iнтэрнэт-тэхналогii;

- выкарыстоўваць бiблiятэчны карпаратыўны пратакол Z 39.50;

- адмiнiстрыраваць бiблiятэчныя камп'ютарныя сеткi.

Праектаванне АБIС

Агульная характарыстыка працэсу праектавання (удасканалення) АБIС. Этапы праектавання i праектная дакументацыя на кожным з этапаў. Складанне тэхнiчнага задання (ТЗ) на сiстэму як важнейшы этап праектавання. Распрацоўка арганiзацыйнай i функцыянальна-тэхналагiчнай структуры АБIС. Праектаванне сродкаў iнфармацыйнага, лiнгвiстычнага i праграмна-тэхнiчнага забеспячэння. Ацэнка эфектыўнасцi праектуемай АБIС.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- тэарэтычныя асновы праектавання АБIС;

- нацыянальныя i мiжнародныя стандарты праектавання аўтаматызаваных сiстэм;

- асноўныя этапы праектавання сiстэмы;

- методыку распрацоўкi тэхнiчнага задання на сiстэму i яе асноўных падсiстэм;

- методыку ацэнкi эфектыўнасцi АБIС;

умець:

- вызначаць пералiк функцыянальных задач бiблiятэкi, якiя падлягаюць аўтаматызацыi;

- распрацоўваць арганiзацыйна-тэхналагiчную структуру АБIС;

- праектаваць сродкi iнфармацыйна-лiнгвiстычнага забеспячэння;

- аналiзаваць рынак праграмна-тэхнiчных сродкаў;

- рабiць разлiк выдаткаў на праектуемую сiстэму;

- распрацоўваць ТЗ на праектуемую сiстэму.

Аналiтыка-сiнтэтычная апрацоўка iнфармацыi

Аналiтыка-сiнтэтычнай апрацоўкi iнфармацыi: тэорыя i методыка. Працэсы, вiды i вынiкi апрацоўкi дакументаў i iнфармацыi. Бiблiяграфiчны запiс як вынiк апрацоўкi iнфармацыi, яго састаўныя часткi. Iндэксаванне дакументаў. Каардынатнае iндэксаванне: прадметызацыя i сiстэматызацыя. Посткаардынатнае iндэксаванне. Дзескрыптарныя iнфармацыйна-пошукавыя мовы i iнфармацыйна-пошукавыя тэзаўрусы. Патрабаваннi да iнфармацыйна-пошукавых моў. Метады аўтаматычнага iндэксавання. Методыка аналiзу тэкстаў дакументаў. Анатаванне i рэферыраванне дакументаў: методыка, этапы. Вiды анатацый i рэфератаў. Патрабаваннi да анатацый i рэфератаў. Аўтаматызацыя анатавання i рэферыравання. Анатаванне i рэферыраванне з выкарыстаннем фармальных тэкставых прымет тэксту. Аглядна-аналiтычная дзейнасць. Вiды аглядаў i iншыя аналiтычныя дакументы. Методыка складання аглядна-аналiтычных матэрыялаў.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асноўныя працэсы, тэорыю i методыку аналiтыка-сiнтэтычнай апрацоўкi дакументаў i iнфармацыi;

- тэхналагiчны цыкл апрацоўкi iнфармацыi;

- iнфармацыйна-пошукавыя мовы як адзiн з асноўных сродкаў працэса апрацоўкi дакументаў;

- методыку аналiзу тэкстаў дакументаў;

умець:

- апрацоўваць дакументы, у тым лiку IX састаўныя часткi, у традыцыйным i аўтаматызаваным рэжыме па розных галiнах ведаў;

- выкарыстоўваць камунiкатыўныя фарматы пры аўтаматызаванай апрацоўцы дакументаў;

- iндэксаваць дакументы па розных галiнах ведаў з выкарыстаннем разнастайных iнфармацыйна-пошукавых моў;

- ствараць фрагменты iнфармацыйна-пошукавых тэзаўрусаў;

- анатаваць i рэферыраваць дакументы з выкарыстаннем традыцыйнай i аўтаматызаваных методык;

- складаць бiблiяграфiчныя агляды на галiновую лiтаратуру.

Iнфармацыйнае забеспячэнне iнавацыйнай дзейнасцi

Паняцце iнавацыйнай дзейнасцi. Напрамкi iнавацыйнага развiцця Беларусi ў навукова-тэхнiчнай i сацыяльна-гуманiтарнай сферах: комплексныя прыярытэтныя праграмы, структурныя, кадравыя i iнфармацыйныя рэсурсы IX забеспячэння. Заканадаўча-арганiзацыйнае забеспячэнне iнавацыйнай дзейнасцi. Нацыянальныя, рэгiянальныя, мiжнародныя iнфармацыйныя фонды (праекты) па падтрымцы iнавацыйнай дзейнасцi. Iнфармацыйныя патрэбнасцi спецыялiстаў па iнавацыйнай дзейнасцi. Абмен iнфармацыяй аб iнавацыйных дасягненнях. Iнфармацыйныя рэсурсы бiблiятэк, iнфармацыйных службаў для забеспячэння iнавацыйнай дзейнасцi. Методыка стварэння iнфармацыйных прадуктаў i паслуг у дапамогу iнавацыйнай дзейнасцi.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- прыярытэтныя накiрункi iнавацыйнага развiцця Беларусi;

- заканадаўчае забеспячэнне iнавацыйнай дзейнасцi;

- нацыянальныя i сусветныя iнфармацыйныя рэсурсы ў дапамогу iнавацыйнай дзейнасцi;

- тыпавыя iнфармацыйныя патрэбнасцi калектыўных распрацоўшчыкаў iнавацыйных праектаў;

умець:

- ствараць iнфармацыйныя прадукты i паслугi ў дапамогу iнавацыйнай дзейнасцi;

- ажыццяўляць бiблiяграфiчны, фактаграфiчны пошук iнфармацыi i звестак аб канкурэнтаздольных аб'ектах;

- выбiраць форму прадстаўлення iнфармацыi для карыстальнiкаў аб iнавацыйных распрацоўках;

- распрацоўваць структуру баз даных iнавацыйных праектаў;

- выкарыстоўваць iнтэрнэт-рэсурсы для iнфармацыйнага забеспячэння iнавацыйнай дзейнасцi;

- арганiзоўваць прэзентацыi i рэкламу iнавацыйных рашэнняў у розных сферах дзейнасцi.

Тэорыя лiтаратуры

Сутнасць лiтаратуры i мастацтва. Лiтаратурны працэс i асаблiвасцi яго гiстарычнага развiцця. З гiсторыi тэарэтычнага лiтаратуразнаўства. Аўтар як аб'ект i суб'ект у лiтаратуры. Паэтыка i стыль як аб'ект лiтаратуразнаўчага даследавання. Лiтаратурныя роды i жанры. Вершаскладанне. Лiрычны род, вiды i жанры лiрыкi. Эпiчны род i жанры. Драма як лiтаратурны род i драматычныя жанры. Метадалогiя аналiзу мастацкага твора.

Выпуснiк павiнен:

ведаць:

- гiсторыю лiтаратуразнаўства як навукi;

- асноўныя тэрмiналагiчныя комплексы, паняццi, якiмi аперыруе лiтаратуразнаўства;

- крытэрыi мастацкасцi лiтаратурнага твора;

- прынцыпы навуковага аналiзу лiтаратурнага твора;

умець:

- дакладна i ясна, аргументавана раскрываць змест тэрмiналагiчных паняццяў;

- класiфiкаваць лiтаратурныя творы паводле жанравай спецыфiкi, творчага метаду, адрознiваць лiтаратурна-мастацкiя метады, стылi i кiрункi;

- аналiзаваць мастацкi твор у адзiнстве зместу i формы, канцэптуальна, на ўсIX узроўнях;

- выкарыстоўваць тэрмiналагiчны апарат пры выкладаннi лiтаратуры ў школе;

- свабодна валодаць тэрмiналогiяй пры складаннi бiблiяграфiчных спiсаў, каталогаў, картатэк.

Гiсторыя беларускай мовы

Фанетычная сiстэма ўсходнеславянскай мовы, фанетычныя змяненнi дапiсьмовай i пiсьмовай эпоXI. Характарыстыка марфалагiчнага ладу ўсходнеславянскIX гаворак старэйшай пары. Гiсторыя развiцця сказаў у сiнтаксiчным ладзе беларускай мовы. Гiсторыя паяўлення пiсьма i паходжання лiтаратурнай мовы ўсходнIX славян. Моўныя i функцыянальна-стылiстычныя разнавiднасцi пiсьмовых помнiкаў XI - XX стст., створаных на тэрыторыi сучаснай Беларусi. Гiстарычныя ўмовы развiцця беларускай культуры, лiтаратуры i мовы ў першай палове XIX - пачатку XX стст.

Выпуснiк павiнен:

ведаць:

- значэнне гiсторыi мовы для тэорыi пазнання, гiсторыi i мыслення;

- гiстарычныя ўмовы утварэння i развiцця беларускай мовы;

- графiчную i фанетычную сiстэмы старажытнага ўсходнеславянскага пiсьменства, марфалагiчны i сiнтаксiчны лады старажытнай беларускай мовы;

- моўныя асаблiвасцi лiтаратурна-пiсьмовых помнiкаў i функцыянальна-стылiстычныя разнавiднасцi старабеларускай лiтаратурнай мовы;

- гiстарычныя ўмовы развiцця новай беларускай лiтаратурнай мовы;

умець:

- карыстацца тэрмiнамi i паняццямi гiсторыi беларускай мовы;

- выкарыстоўваць веды па гiсторыi беларускай мовы ў вывучэннi мовы i лiтаратуры;

- выкарыстоўваць атрыманыя тэарэтычныя веды ў практычнай дзейнасцi;

- валодаць галоўнымi фактамi тэарэтычнага курса;

- вызначаць моўныя асаблiвасцi пiсьмовых помнiкаў;

- улiчваць гiстарычныя ўмовы пры аналiзе лiтаратурных пiсьмовых помнiкаў.

Тэорыя i практыка перакладу

Тэарэтычныя аспекты работы перакладчыка. Лiнгвiстычныя асновы тэорыi пераклада. Змена структуры сказа пры перакладзе. Перадача артыкля. Пераклад дзеясловаў у пасiўным закладзе. Пераклад iнфiнiтыва i iнфiнiтыўных абаротаў, герундыя i герундыяльных абаротаў, дзеепрыметнiкаў i дзеепрыметнiкавых абаротаў. Пераклад форм умоўнага ладу i эмфатычных канструкцый. Усталяванне значэння слова, iнтэрнацыянальныя словы i "iлжывыя сябры" перакладчыка. Неалагiзмы, шматфункцыянальныя словы. Перадача iмёнаў уласных i назваў. Пераклад вольных i фразеялагiчных словазлучэнняў.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- тэарэтыка-лiнгвiстычныя аспекты перакладу;

- этапы перакладчыцкага працэсу;

- стратэгii i метады перакладу;

- умовы ажыццяўлення перакладчыцкага працэсу;

- фактары, якiя ўплываюць на працэс перакладу;

- асаблiвасцi i характар перакладаемага тэксту;

- моўныя i знешнемоўныя аспекты перакладу;

умець:

- аналiзаваць зыходныя тэксты з пункту гледжання мiкра- i макракантэксту;

- кампенсаваць страты пры перакладзе;

- адрознiваць шматзначнасць слоў, слоўнiкавае i кантэкстуальнае значэнне слова, значэннi iнтэрнацыянальных слоў i г.д.;

- адэкватна перадаваць сэнс тэксту з выкарыстаннем норм роднай мовы.

Кнiгазнаўства i кнiгавыдавецкая дзейнасць

Агульнае кнiгазнаўства. Тэарэтычныя i метадычныя асновы кнiгазнаўства. Структура i афармленне кнiгi. Перыядычныя выданнi. Сiстэма вытворчасцi i распаўсюджвання выданняў. Кнiжная справа як сiстэмны аб'ект. Выдавецкая справа. Палiграфiя. Кнiжны гандль. Прынцыпы структуры i змест выдавецкай дзейнасцi ў Беларусi. Нарматыўныя дакументы ў выдавецкай справе. Класiфiкацыя выдавецтваў. Этапы стварэння друкаваных дакументаў. Маркетынгавыя даследаваннi, рэклама, агульныя пытаннi арганiзацыi кнiжнага гандлю ў рынкавых умовах. Кнiжная справа ў сучасным сусвеце: новая тэхнiка i тэхналогiя падрыхтоўкi, выпуску i распаўсюджвання выданняў. Кам'ютарныя тэхналогii ў выдавецкай справе. Праграмнае забеспячэнне рэдакцыйна-выдавецкIX сiстэм. Друкаваныя дакументы ў сiстэме мультымедыя.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- тэарэтычныя асновы кнiгазнаўства;

- класiфiкацыю дакументаў;

- стан i ўзровень развiцця айчыннага i замежнага кнiгавыдання;

- нарматыўныя дакументы ў галiне выдавецкай справы;

- месца i ролю кнiгi ў сiстэме сацыяльных камунiкацый;

умець:

- сiстэматызаваць i класiфiцыраваць кнiжную прадукцыю;

- праводзiць маркетынгавыя даследаваннi i арганiзоўваць рэкламу;

- выкарыстоўваць новыя iнфармацыйныя тэхналогii выдавецкай дзейнасцi;

- валодаць сучаснай методыкай распаўсюджвання кнiжнай прадукцыi.

Таваразнаўства кнiжнай прадукцыi

Тэарэтычныя асновы таваразнаўства кнiжнай прадукцыi. Кнiга як тавар: яе таварныя ўласцiвасцi i якасцi, таварная класiфiкацыя. Фармiраванне асартыменту ў сiстэме кнiгараспаўсюджвання. Асартыментныя групы. Аптымальны асартымент у сучасным кнiжным гандлi. Асартыментная палiтыка. Iнфармацыйнае забеспячэнне фармiравання асартыменту. Вiды кнiжнай прадукцыi. Крытэрыi ацэнкi якасцi кнiжнай прадукцыi. Бугалтарскi ўлiк i справаздачнасць. Цанавая палiтыка. Умовы захавання кнiжнай прадукцыi i ўлiк яе руху. Прынцыпы размяшчэння кнiжнай прадукцыi. Гандлёва-аператыўная кнiжная рэклама. Вывучэнне спажывецкага попыту. Нарматыўныя дакументы, рэгламентуючыя тавараабарот у кнiжным гандлi.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- спецыфiку таваразнаўства кнiжнай прадукцыi;

- таварныя ўласцiвасцi i якасцi кнiжнай прадукцыi;

- прынцыпы фармiравання асартыменту ў кнiжным гандлi;

- асноўныя асартыментныя групы;

- крытэрыi ацэнкi якасцi кнiжнай прадукцыi;

- нарматыўныя дакументы па таваразнаўстве;

умець:

- сiстэматызаваць i ўпарадкоўваць кнiжныя таварныя патокi;

- фармiраваць асартымент кнiжнага гандлю;

- ажыццяўляць рэкламу кнiжнай прадукцыi;

- вывучаць спажывецкi попыт на кнiжную прадукцыю;

- ажыццяўляць сувязь з выдавецтвамi;

- праводзiць маркетынгавыя даследаваннi.

7.5.5 Цыкл дысцыплiн спецыялiзацыi

Распрацоўваецца ВНУ, зацвярджаецца Саветам ВНУ; указваецца назва дысцыплiны, прыводзiцца змест вучэбнай праграмы дысцыплiны ў дыдактычных адзiнках; указваецца, што павiнен ведаць i умець выпускнiк у вынiку вывучэння дысцыплiны.

7.6 Патрабаваннi да зместу i арганiзацыi практык

Практыкi (азнаямленчая, тэхналагiчная, вытворчая, пераддыпломная i iнш.) з'яўляюцца часткай адукацыйнага працэсу падрыхтоўкi спецыялiстаў, працягам вучэбнага працесу ў вытворчых умовах i праводзяцца ў лепшых бiблiятэчна-iнфармацыйных установах розных мiнiстэрстваў i ведамстваў з улiкам спецыялiзацыi студэнта. Практыка накiравана на замацаванне ў вытворчых умовах ведаў i уменняў, атрыманых у працэсе навучання, авалоданне сучаснымi бiблiятэчна-iнфармацыйнымi тэхналогiямi i метадамi працы.

7.6.1 Азнаямленчая (вучэбная) практыка

Азнаямленне з бiблiятэчна-iнфармацыйнымi ўстановамi розных тыпаў i вiдаў. Азнаямленне з функцыямi i задачамi бiблiятэк, прынцыпамi IX дзейнасцi, структурай, асаблiвасцямi фармiравання фонду дакументаў, стварэння i выкарыстання iнфармацыйных рэсурсаў, абслугоўвання карыстальнiкаў i арганiзацыi работы бiблiятэкi.

Для спецыялiзацыi Е 1-23 01 11-04 01 "Бiблiятэказнаўства i бiблiяграфiя, беларуская мова i лiтаратура" праводзiцца азнаямленчая педагагiчная практыка: знаёмства са школай (лiцэем, гiмназiяй), штатным раскладам, раскладам заняткаў, кабiнетамi, арганiзацыяй працы выкладчыкаў, педагагiчнай радай, радай школы, метадычнымi аб'яднаннямi.

7.6.2 Тэхналагiчная (вытворчая)

Вывучэнне ў вытворчых умовах арганiзацыi i тэхналогii работы бiблiятэк i iнфармацыйных службаў. Набыццё практычных уменняў i навыкаў па: мадэлiраваннi, камплектаваннi, улiку, апрацоўцы, размеркаваннi па структурных падраздзяленнях i захоўваннi бiблiятэчных фондаў; каталагiзацыi, сiстэматызацыi, прадметызацыi дакументаў; выяўленнi, складаннi бiблiяграфiчных запiсаў, анатаваннi i рэферыраваннi, стварэннi i выкарыстаннi бiблiяграфiчных i фактаграфiчных баз даных; абслугоўваннi розных катэгорый карыстальнiкаў, правядзеннi масавых i комплексных мерапрыемстваў; арганiзацыi работы бiблiятэк, планаваннi ўлiку i справаздачнасцi навукова-метадычнай i даследчай рабоце бiблiятэк.

7.6.3 Педагагiчная практыка

Праводзiцца для студэнтаў спецыялiзацыi Е 1-23 01 11-04 01 "Бiблiятэказнаўства i бiблiяграфiя, беларуская мова i лiтаратура": вывучэнне работы школы (лiцэя, гiмназii), актыўны ўдзел у навучальным працэсе. Падчас педагагiчнай практыкi студэнт павiнен: прымяняць набытыя веды пры падрыхтоўцы i вядзеннi ўрока, аналiзаваць i ацэньваць урок, весцi пазакласную работу.

7.6.4 Пераддыпломная практыка

Вывучэнне ў вытворчых умовах работы бiблiятэк; фармiраванне iнфармацыйных рэсурсаў, iнфармацыйных патрэб; арганiзацыя абслугоўвання карыстальнiкаў; правядзенне даследаванняў у адпаведнасцi са спецыялiзацыяй i тэмай дыпломнай работы.

8 Патрабаваннi да забеспячэння якасцi адукацыйнага працэсу

8.1 Патрабаваннi да кадравага забеспячэння

Навукова-педагагiчныя кадры ВНУ павiнны:

- мець вышэйшую адукацыю, адпаведную профiлю выкладаемых дысцыплiн, i, як правiла, адпаведную навуковую квалiфiкацыю (ступень, званне);

- сiстэматычна займацца навуковай i навукова-метадычнай дзейнасцю;

- не менш 1 разу ў 5 гадоў праходзiць павышэнне квалiфiкацыi.

8.2 Патрабаваннi да вучэбна-метадычнага забеспячэння

Вучэбна-метадычнае забеспячэнне падрыхтоўкi спецыялiста павiнна адпавядаць наступным патрабаванням:

- усе дысцыплiны вучэбнага плану павiнны быць забяспечаны: вучэбна-матадычнай дакументацыяй па ўсIX вiдах вучэбных заняткаў; вучэбнай, метадычнай, даведачнай i навуковай лiтаратурай; iнфармацыйнымi базамi i доступам да сеткавых крынiц iнфармацыi; нагляднымi дапаможнiкамi, мультымедыйнымi, аўдыё-, вiдэяматэрыяламi;

- забяспечваць доступ для кожнага студэнта да бiблiятэчных фондаў i баз даных, адпаведных па зместу поўнаму пералiку дысцыплiн вучэбнага плана;

- мець метадычныя дапаможнiкi i рэкамендацыi па вывучаемым дысцыплiнам i ўсiм вiдам вучэбнай дзейнасцi, уключаючы самастойную працу студэнтаў.

Вучэбна-метадычнае забеспячэнне павiнна быць арыентавана на распрацоўку i ўкараненне ў вучэбны працэс iнавацыйных адукацыных сiстэм i тэхналогiй, адэкватных кампетэнтнаснаму падыходу ў падрыхтоўцы выпускнiка ВНУ (варыятыўных мадэляў кiруемай самастойнай работы студэнтаў, вучэбна-метадычных комплексаў, модульных i рэйтынгавых сiстэм навучання, тэставых i другIX сiстэм ацэнкi ўзроўня кампетэнцый студэнтаў i г.д.).

8.3 Патрабаваннi да матэрыяльна-тэхнiчнага забеспячэння

Вышэйшая навучальная ўстанова павiнна мець:

- адпаведную санiтарна-тэхнiчным нормам матэрыяльна-тэхнiчную базу, якая забяспечвае правядзенне лабараторных, практычных i навукова-даследчых работ студэнтаў, якiя прадугледжаны вучэбным планам;

- прытрымлiвацца нормаў забеспячэння вучэбнай i метадычнай лiтаратурай;

- забяспечыць дысплейным часам на 1 студэнта ў год не менш 50 гадзiн;

- забяспечыць матэрыяльна-тэхнiчныя ўмовы для самаадукацыi i развiцця асобы студэнта, для чаго патрэбна мець адпаведна нарматывам чытальныя залы, камп'ютарныя класы, залы для заняткаў фiзiчнай культурай, у тым лiку ў пазааўдыторный час; пункты харчавання.

Аснашчэнне абсталяваннем павiнна забяспечваць правядзенне лабараторных i практычных работ па вучэбных дысцыплiнах у адпаведнасцi з вучэбным планам.

8.4 Патрабаваннi да арганiзацыi самастойнай работы студэнтаў

Самастойная работа студэнтаў (СРС) арганiзуецца дэканатамi, кафедрамi, выкладчыкамi вну ў адпаведнасцi з Палажэннем аб самастойнай рабоце студэнтаў, якое распрацоўваецца вышэйшай навучальнай установай. Вучэбна-метадычнае ўпраўленне (аддзел) сумесна з дэканатамi факультэтаў праводзiць каардынацыю планавання, арганiзацыi i кантролю СРС у ВНУ. Самастойная работа ажыццяўляецца ў выглядзе аўдыторных i пазааўдыторных формаў па кожнай дысцыплiне вучэбнага плана. На падставе бюджэту часу ў адпаведнасцi з адукацыйнымi стандартамi, вучэбнымi планамi, рабочымi праграмамi вучэбных дысцыплiн устанаўлiваюцца вiды, аб'ём i змест заданняў па СРС. Па кожнай вучэбнай дысцыплiне распрацоўваецца вучэбна-метадычны комплекс (ВМК) з матэрыяламi i рэкамендацыямi, якiя дапамагаюць студэнту ў арганiзацыi самастойнай работы.

Разлiк вучэбнай нагрузкi прафесарска-выкладчыцкага складу на арганiзацыю самастойнай работы студэнтаў ажыццяўляецца ў адпаведнасцi з зацверджанымi Мiнiстэрствам адукацыi Рэспублiкi Беларусь прыкладнымi нормамi часу для разлiку аб'ёма вучэбнай i вучэбна-метадычнай работы.

Для ацэнкi якасцi самастойнай работы студэнтаў ажыццяўляецца кантроль за яе выкананнем. Формы кантролю самастойнай работы студэнтаў устанаўлiваюцца ВНУ (субяседванне, праверка i абарона iндывiдуальных разлiкова-графiчных заданняў, калёквiумы, кантрольныя работы, абарона курсавых праектаў (работ), тэсцiраванне, залiкi, вусныя i пiсьмовыя экзамены i г.д.).

8.5 Патрабаваннi да арганiзацыi iдэалагiчнай i выхаваўчай работы

Вышэйшая навучальная ўстанова павiнна праводзiць паслядоўную работу па фармiраваннi ў студэнтаў каштоўнасных арыентацый, нормаў i правiлаў паводзiн на падставе дзяржаўнай iдэалогii, iдэй гуманiзму, дабра i справядлiвасцi. Выпускнiк павiнен валодаць дзяржаўнай сталасцю, прававой i палiтычнай культурай, паважаць закон i беражлiва адносiцца да сацыяльных каштоўнасцей прававой дзяржавы, гонару i годнасцi грамадзянiна.

Iдэалагiчная i выхаваўчая работа са студэнтамi арганiзуецца ў адпаведнасцi з нарматыўным i праграмна-метадычным забеспячэннем вучэбна-выхаваўчага працэсу работы ў вышэйшай навучальнай установе, прававую аснову якой складаюць Канстытуцыя Рэспублiкi Беларусь, законы Рэспублiкi Беларусь, указы Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь у галiне маладзёжнай палiтыкi, адпавядаючыя дзяржаўныя сацыяльна-значныя праграмы, патрабаваннi i рэкамендацыi Мiнiстэрства адукацыi Рэспублiкi Беларусь.

Прыярытэтным напрамкам iдэйна-выхаваўчай работы ў вышэйшай навучальнай установе з'яўляецца грамадзянска-патрыятычнае i iдэйна-маральнае выхаванне навучэнцаў.

Важнейшымi прынцыпамi ажыццяўлення выхаваўчай работы са студэнтамi з'яўляюцца:

- узгадненне патрабаванняў са зместам i метадамi навучання i выхавання студэнтаў, якiя забяспечваюць навучальную i сацыяльную актыўнасць;

- прыцягненне студэнтаў з улiкам IX iнтарэсаў i магчымасцей на аснове прынцыпу самакiравання ў сацыяльна-значную работу, арганiзацыю навучальна-выхаваўчага працэсу, якiя садзейнiчаюць набыццю iмi арганiзацыйна-кiраўнiчых, камунiкатыўных уменняў, вопыту рашэння задач;

- умацаванне сям'i i павышэнне яе прэстыжу ў грамадстве, усведамленне асноўных дэмаграфiчных праблем грамадства i фармiраванне ў моладзi ўстановак здаровага ладу жыцця;

- духоўна-маральнае выхаванне, веданне культурнай спадчыны, прафiлактыка правапарушэнняў.

Фармiраванне адзiнага працэсу выхавання павiнна быць пабудавана праз педагагiчнае ўпраўленне працэсам развiцця асобы i ўключаць у навучальна-выхаваўчую работу, прафесiйную накiраванасць выхаваўчай работы выпускаючых кафедраў, правядзенне выхаваўчай работы сацыяльна-гуманiтарнымi i агульнаадукацыйнымi кафедрамi, дзейнасць iнстытута куратараў вучэбных груп, выхаваўчую работу ў студэнцкIX iнтэрнатах, развiццё студэнцкага самакiравання, метадычнае забеспячэнне выхаваўчага працэсу.

Вышэйшая навучальная ўстанова павiнна быць камфортнай i бяспечнай для знаходжання студэнтаў, адрознiвацца спрыяльным маральна-псIXалагiчным клiматам, выкананнем дзеючых санiтарна-гiгiенiчных нормаў i правiлаў, а таксама ажыццяўляць грамадска-палiтычныя, культурныя i спартыўныя мерапрыемствы. Вядучая роля ў iдэалагiчнай i выхаваўчай рабоце належыць прафесарска-выкладчыцкаму саставу i асабiстаму прыкладу выкладчыка.

8.6 Агульныя патрабаваннi да якасцi адукацыi i сродкаў дыягностыкi

Для атэстацыi студэнтаў i выпускнiкоў на адпаведнасць IX асабiстых дасягненняў паэтапным цi канчатковым патрабаванням стандарта ствараюцца фонды ацэначных сродкаў i тэхналогiй, якiя ўключаюць тыпавыя заданнi, кантрольныя работы, крытэрыяльна-арыентаваныя тэсты дасягненняў i iнш.

Ацэнка ведаў студэнтаў на курсавых i дзяржаўных экзаменах, курсавых дыферэнцыраваных залiках, пры абароне курсавых работ, здачы залiкаў па практыкам, абароне дыпломных работ адбываецца па 10-бальнай шкале. Для ацэнкi ведаў i кампетэнтнасцi студэнтаў выкарыстоўваюцца крытэрыi, зацверджаныя Мiнiстэрствам адукацыi Рэспублiкi Беларусь.

Для кантролю якасцi адукацыi выкарыстоўваюцца наступныя сродкi дыягностыкi:

- ацэнка рашэнняў тыпавых заданняў;

- крытэрыяльна-арыентаваныя тэсты па асобных раздзелах дысцыплiн i дысцыплiне цалкам;

- пiсьмовыя кантрольныя работы;

- вуснае апытынне пад час заняткаў;

- складанне рэфератаў па асобных раздзелах дысцыплiны з выкарыстаннем манаграфiчнай i перыядычнай лiтаратуры;

- выступленнi студэнтаў на семiнарах па распрацаваных iмi тэмах;

- абарона курсавых работ;

- абарона справаздач па вытворчым практыкам;

- пiсьмовы экзамен;

- вусны экзамен;

- абарона дыпломной работы.

9 Патрабаваннi да вынiковай дзяржаўнай атэстацыi выпускнiка

9.1 Агульныя патрабаваннi

9.1.1 Вынiковая атэстацыя выпускнiка ўключае два дзяржаўных экзамена па "Бiблiятэказнаўстве" i "Бiблiяграфазнаўстве" i абарону дыпломнай работы, якiя дазваляюць вызначыць тэарэтычную i практычную гатоўнасць выпускнiка да выканання сацыяльна-прафесiйных задач. А для спецыялiзацый 1-23 01 11-04 01 i 1-23 01 11-04 02 дадаткова трэцi экзамен па "Методыцы выкладання беларускай мовы i лiтаратуры" цi "Замежнай мове" адпаведна.

9.1.2 Атэстацыйныя выпрабаваннi, якiя ўваходзяць у склад вынiковай дзяржаўнай атэстацыi выпускнiка, праводзяцца ў адпаведнасцi з адукацыйнай праграмай першай ступенi вышэйшай адукацыi, вызначанай дадзеным стандартам.

9.2 Патрабаваннi да дзяржаўнага экзамену

Дзяржаўныя экзамены праводзяцца па спецыяльнасцi на пасяджэннi Дзяржаўнай экзаменацыйнай камiсii.

Праграма i парадак правядзення дзяржаўнага экзамену па спецыяльнасцi распрацоўваецца ВНУ ў адпаведнасцi з Палажэннем аб вынiковай дзяржаўнай атэстацыi выпускнiкоў, зацверджаным Мiнiстэрствам адукацыi Рэспублiкi Беларусь.

9.3 Патрабаваннi да дыпломнай работы

Патрабаваннi да структуры, зместу, аб'ему i парадку абароны дыпломнай работы вызначаюцца ВНУ на падставе дадзенага адукацыйнага стандарта i Палажэння аб вынiковай дзяржаўнай атэстацыi выпускнiкоў, зацверджанага Мiнiстэрствам адукацыi.

ОСРБ 1-23 01 13-2008

ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЙ СТАНДАРТ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ

ВЫСШЕЕ ОБРАЗОВАНИЕ ПЕРВАЯ СТУПЕНЬ

СПЕЦИАЛЬНОСТЬ 1-23 01 13 ИСТОРИКО-АРХИВОВЕДЕНИЕ КВАЛИФИКАЦИЯ ИСТОРИК-АРХИВИСТ. ПРЕПОДАВАТЕЛЬ

ВЫШЭЙШАЯ АДУКАЦЫЯ ПЕРШАЯ СТУПЕНЬ

СПЕЦЫЯЛЬНАСЦЬ 1-23 01 13 ГIСТОРЫКА-АРXIВАЗНАЎСТВА КВАЛIФIКАЦЫЯ ГIСТОРЫК-АРXIВIСТ. ВЫКЛАДЧЫК

HIGHER ЕDUCATION FIRST DEGREE

SPECIALITY 1-23 01 13 HISTORY AND АRCHIVES QUALIFICATION HISTORIAN-ARCHIVIST. TEACHER

Министерство образования Республики Беларусь Минск

УДК 378:1/3(083.74)

Ключевые слова: историк-архивист, архив, архивное дело, архивоведение, история, специальность, квалификация, специалист, образовательная программа, учебный план, учебные программы дисциплин, практика, квалификация, квалификационная характеристика, итоговая государственная аттестация, сфера профессиональной деятельности.

МКС 03.180

Предисловие

1 РАЗРАБОТАН Белорусским государственным университетом

ИСПОЛНИТЕЛИ:

Шумейко М.Ф. - доцент, кандидат исторических наук (руководитель);

Белявский А.М. - доцент, кандидат исторических наук;

Липницкая О.Л. - доцент, кандидат исторических наук;

Козак К.И. - доцент, кандидат исторических наук

ВНЕСЕН: Управлением высшего и среднего специального образования Министерства образования Республики Беларусь

2 УТВЕРЖДЕН И ВВЕДЕН В ДЕЙСТВИЕ постановлением Министерства образования Республики Беларусь от 12 июня 2008 г. N 50

3 ВЗАМЕН РД РБ 02100.5.059-98

Настоящий образовательный стандарт не может быть тиражирован и распространен без разрешения Министерства образования Республики Беларусь

Издан на русском языке

Содержание

1 Область применения

2 Нормативные ссылки

3 Основные термины и определения

4 Общие положения

4.1 Общая характеристика специальности

4.2 Требования к предшествующему уровню подготовки

4.3 Общие цели подготовки специалиста

4.4 Формы обучения по специальности

4.5 Сроки подготовки специалиста

5 Квалификационная характеристика специалиста

5.1 Сфера профессиональной деятельности

5.2 Объекты профессиональной деятельности

5.3 Виды профессиональной деятельности

5.4 Задачи профессиональной деятельности

5.5 Состав компетенций

6 Требования к уровню подготовки выпускника

6.1 Общие требования к уровню подготовки

6.2 Требования к академическим компетенциям

6.3 Требования к социально-личностным компетенциям

6.4 Требования к профессиональным компетенциям

7 Требования к образовательной программе и ее реализации

7.1 Состав образовательной программы

7.2 Требования к разработке образовательной программы

7.3 Требования к срокам реализации образовательной программы

7.4 Типовой учебный план

7.5 Требования к обязательному минимуму содержания учебных программ и компетенциям по дисциплинам

7.6 Требования к содержанию и организации практик

8 Требования к обеспечению качества образовательного процесса

8.1 Требования к кадровому обеспечению

8.2 Требования к учебно-методическому обеспечению

8.3 Требования к материально-техническому обеспечению

8.4 Требования к организации самостоятельной работы студентов

8.5 Требования к организации идеологической и воспитательной работы

8.6 Общие требования к контролю качества образования и средствам диагностики

9 Требования к итоговой государственной аттестации выпускника

9.1 Общие требования

9.2 Требования к государственному экзамену

9.3 Требования к дипломной работе

Библиография

Дата введения 2008-09-01

1 Область применения

Настоящий образовательный стандарт устанавливает назначение образовательной программы специальности 1-23 01 13 "Историко-архивоведение", требования к ней и условиям ее реализации, требования к уровню подготовки специалиста с квалификацией "Историк-архивист. Преподаватель" и итоговой государственной аттестации.

Специальность включена в общегосударственный классификатор "Специальности и квалификации" - ОКРБ 011-2001, утвержденный и введенный в действие совместным приказом Министерства образования и Госстандарта Республики Беларусь от 26 января 2001 г. N 3.

Специальность относится к профилю "История" подготовки специалистов с высшим образованием и имеет обозначение 1-23 01 13.

2 Нормативные ссылки

В настоящем образовательном стандарте использованы ссылки на следующие нормативные документы:

СТБ 22.0.1-96 Система стандартов в сфере образования. Основные положения;

СТБ ИСО 9000-2000 Система менеджмента качества. Основные положения и словарь;

ОКРБ 011-2001 Общегосударственный классификатор Республики Беларусь "Специальности и квалификации";

РД РБ 02100.5.059-98 Высшее образование. Первая ступень. Специальность Г.05.02.00 "Историко-архивоведение";

РД РБ 02100.5.227-2006 Высшее образование. Первая ступень. Цикл социально-гуманитарных дисциплин.

3 Основные термины и определения

В настоящем образовательном стандарте применяются следующие термины с соответствующими определениями:

архив - совокупность архивных документов, а также архивное учреждение или структурное подразделение государственного органа, предприятия, учреждения, организации, осуществляющие комплектование, учет, хранение и использование архивных документов;

архивное дело - деятельность по организации хранения, учета и использования архивных документов;

архивный документ - документ, сохраняемый или подлежащий сохранению в силу его значимости для государства и общества независимо от вида носителя информации, а равно имеющий историческую, научную, художественную, культурную ценность для собственника;

архивоведение - историческая научная дисциплина, изучающая теорию и методику работы с архивными документами и организационные вопросы архивного дела, а также его историю;

дидактическая единица - автономная часть содержания учебной дисциплины, выраженная в названиях тем, разделов или модулей;

документ - материальный объект с информацией, закрепленной созданным человеком способом для ее передачи во времени и пространстве;

зачетная единица - мера количественного измерения учебной нагрузки студента по овладению учебным предметом, включающей аудиторные часы и внеаудиторную самостоятельную работу, в том числе подготовку и сдачу экзамена;

информатизация - организационный социально-экономический и научно-технический процесс обеспечения потребностей органов государственной власти, юридических и физических лиц в получении сведений о лицах, предметах, фактах, событиях, явлениях и процессах на базе информационных систем и сетей, осуществляющих формирование и обработку информационных ресурсов и выдачу пользователю документированной информации;

информационный ресурс - организованная совокупность документированной информации, включающая базы данных и другие массивы информации в информационных системах;

историк-архивист - профессиональная квалификация специалиста с высшим образованием в области архивного дела;

история - наука, изучающая конкретный ход развития человеческого общества и его закономерности;

качество высшего образования - соответствие высшего образования (как результата, как процесса, как социальной системы) потребностям, интересам личности, общества, государства;

квалификационная характеристика специалиста - обобщенная норма качества подготовки по определенной специальности (специализации) с соответствующей квалификацией, включающая сферы, объекты, виды и задачи профессиональной деятельности, а также состав компетенций, необходимых для выполнения функциональных обязанностей в условиях социально регулируемого рынка;

квалификация - знания, умения и навыки, необходимые для той или иной профессии на рынках труда, подтвержденные документом (СТБ 22.0.1-96);

компетентность - выраженная способность применять свои знания и умения (СТБ ИСО 9000-2000);

компетенция - знания, умения и опыт, необходимые для решения теоретических и практических задач;

обеспечение качества - скоординированная деятельность по руководству и управлению организацией, направленная на создание уверенности, что требования к качеству будут выполнены (СТБ ИСО 9000-2000);

образовательная программа - система целей, задач и содержания образования, определяемая образовательными стандартами и разработанными на их основе учебными планами и учебными программами;

подготовка - процесс обучения и воспитания, направленный на овладение будущими специалистами компетенциями, позволяющими решать социальные, профессиональные и личностные проблемы;

система документации - совокупность документов, взаимосвязанных по признакам происхождения, назначения, вида, сферы деятельности, единых требований к их оформлению;

специалист - работник, умственный труд которого отличается профессиональной содержательностью, сложностью и интеллектуальностью и требует специального образования;

специальность - вид профессиональной деятельности, требующий определенных знаний, умений и компетенций, приобретаемых путем обучения и практического опыта (ОКРБ 011-2001);

сфера профессиональной деятельности - совокупность видов, в пределах которых осуществляется труд, например, наука, образование, экономика, культура, промышленность, искусство, право, политика, физкультура и спорт и др.;

типовой учебный план - составная часть образовательной программы, регламентирующая структуру и содержание подготовки специалиста, виды учебных занятий и формы контроля знаний, которая учитывает государственные, социальные и личные потребности обучаемых, определяет степень самостоятельности вуза;

типовая учебная программа дисциплины - учебно-методический документ, определяющий цели, задачи и содержание теоретической и практической подготовки выпускника вуза по учебной дисциплине, который разрабатывается на основе образовательного стандарта по специальности и утверждается в установленном порядке Министерством образования;

учебный план специальности - учебно-методический документ вуза, разработанный на основе образовательного стандарта по специальности, содержащий график учебного процесса, формы, виды и сроки проведения учебных занятий, итогового и поэтапного контроля, перечень и объем циклов дисциплин с учетом региональных и отраслевых особенностей вуза;

учебная программа дисциплины - учебно-методический документ вуза, разрабатываемый на основе типовой учебной программы и определяющий цели и содержание теоретической и практической подготовки специалиста по учебной дисциплине, входящей в учебный план специальности, раскрывающий основные методические подходы к преподаванию дисциплины;

электронный документ - информация, зафиксированная на машинном носителе и соответствующая требованиям, установленным законодательством Республики Беларусь.

4 Общие положения

4.1 Общая характеристика специальности

4.1.1 Подготовка выпускника по специальности "Историко-архивоведение" обеспечивает получение профессиональной квалификации "Историк-архивист. Преподаватель" в соответствии со специализацией.

4.1.2 Специальность в соответствии с ОКРБ 011-2001 относится к профилю образования "Коммуникации. Право. Экономика. Управление. Экономика и организация производства" и имеет обозначение 1-23 01 13.

4.2 Требования к предшествующему уровню подготовки

4.2.1 Предшествующий уровень образования должен быть не ниже общего среднего образования, подтвержденный документом государственного образца.

4.2.2 Уровень подготовки абитуриента устанавливается в соответствии с утвержденными Правилами приема в высшие учебные заведения Республики Беларусь по дисциплинам:

- белорусский язык или русский язык;

- история Беларуси;

- всемирная история XX в.

4.3 Общие цели подготовки специалиста

- формирование и развитие социально-профессиональной компетентности, позволяющей сочетать академические, профессиональные, социально-личностные компетенции для решения задач в сфере профессиональной и социальной деятельности;

Archiv Dokumente Папярэдні | Наступны


	Под общей редакцией Валерия Левоневского