Постановление Министерства образования Республики Беларусь от 12.08.2010 № 91 "Об утверждении, введении в действие образовательных стандартов высшего образования"

Текст документа с изменениями и дополнениями по состоянию на ноябрь 2013 года

< Главная страница

Стр. 2

Страницы: | Стр. 1 | Стр. 2 | Стр. 3 | Стр. 4 | Стр. 5 | Стр. 6 | Стр. 7 | Стр. 8 | Стр. 9 | Стр. 10 | Стр. 11 | Стр. 12 | Стр. 13 | Стр. 14 | Стр. 15 | Стр. 16 | Стр. 17 | Стр. 18 | Стр. 19 | Стр. 20 | Стр. 21 | Стр. 22 | Стр. 23 | Стр. 24 |

Мова i грамадства. Мова i мысленне. Дыхатамiя мовы i маўлення. Маўленчая дзейнасць. Мова як сiстэма знакаў. Функцыi мовы. Артыкуляцыйная i акустычная класiфiкацыя гукаў. Фанема. Марфемiка i словаўтварэнне. Граматычнае значэнне, граматычная форма, граматычная катэгорыя. Слова як асноўная адзiнка мовы, яго функцыi i ўласцiвасцi. Адносiны памiж словамi ў мове i маўленнi. Уласцiвасцi i пабудова сказа. Выказванне. Генеалагiчная класiфiкацыя моў. Тыпалагiчная класiфiкацыя моў. Пiсьмо. Паходжанне мовы.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асноўныя структурныя ўласцiвасцi i параметры, характэрныя для любой мовы;

- законы пабудовы i ўзаемадзеяння адзiнак кожнага ўзроўню моўнай сiстэмы;

- асноўныя ўласцiвасцi моўнага знака;

- асноўныя ўласцiвасцi мовы як самага важнага сродку зносiн, пабудовы камунiкатыўнага акта;

- генеалагiчную класiфiкацыю моў, месца моў, што вывучаюцца ў класiфiкацыi, iх адносiны з iншымi мовамi;

- асноўныя прынцыпы тыпалогii моў;

умець:

- прымяняць тэарэтычныя палажэннi да моў, што вывучаюцца;

- раскрываць сутнасць моўных з'яў з дэманстрацыяй на канкрэтных прыкладах розных моў;

- свабодна карыстацца вывучаным тэрмiналагiчным апаратам;

- вырашаць практычныя задачы, што звязаны з выкарыстаннем роднай i замежнай моў.

Стараславянская мова

Пераўтварэнне iндаеўрапейскай гукавой сiстэмы ў праславянскую. Эвалюцыя гукавой сiстэмы праславянскай мовы да эпохi стараславянскай. Тэндэнцыя да будовы складу па ўзыходзячай гучнасцi. Часцiны мовы ў праславянскай мове. Граматычныя катэгорыi iменi. Iменнае скланенне. Займеннiкавы тып скланення. Асноўныя граматычныя катэгорыi стараславянскага дзеяслова. Спражэнне. Сiнтаксiс стараславянскай мовы. Асноўныя лексiка-граматычныя групы.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- гiсторыю стварэння першай лiтаратурнай мовы славян;

- асноўныя помнiкi стараславянскай мовы;

- своеасаблiвасцi дзвюх славянскiх азбук - кiрылiцы i глаголiцы;

- асноўныя фанетычныя, граматычныя i лексiчныя асаблiвасцi развiцця мовы ад iндаеўрапейскай да праславянскай i далей да стараславянскага стану;

- будову фанетычнай, граматычнай i лексiчнай сiстэм стараславянскай мовы;

умець:

- чытаць, перакладаць i аналiзаваць тэксты на стараславянскай мове;

- прымяняць атрыманыя веды пры вывучэннi сучасных славянскiх моў;

- прымяняць атрыманыя веды пры вывучэннi гiсторыi i дыялекталогii славянскiх моў.

Лацiнская мова

Звесткi з гiсторыi фанетыкi i графiкi. Марфалогiя. Назоўнiк. Прыметнiк. Займеннiк. Прыслоўе. Лiчэбнiк. Дзеяслоў. Прыназоўнiкi. Словаўтварэнне. Сiнтаксiс. Просты сказ. Значэнне склонаў. Сiнтаксiс складанага сказа. Лексiка. Асновы рымскага вершаскладання.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- метады чытання празаiчных i паэтычных тэкстаў (гекзаметр, элегiчны дыстых);

- парадыгмы скланенняў i спражэнняў;

- асноўную лексiку i фразеалогiю лацiнскай мовы;

- асноўныя вершаваныя параметры;

- асноўныя крылатыя лацiнскiя выразы;

- тэрмiналогiю фiлалагiчнага профiлю;

умець:

- тлумачыць значэннi лацiнскiх лексем, якiя ўвайшлi ў славянскiя, германа-раманскiя мовы;

- перакладаць са слоўнiкам тэкст класiчнага аўтара (Цэзар, Цыцэрон, Непот) аб'ёмам 500 знакаў;

- перакладаць без слоўнiка, даць поўны граматычны аналiз прачытанага тэксту аб'ёмам 300 знакаў;

- прымяняць атрыманыя веды на iншых предметах (руская мова, беларуская, замежныя мовы, стараславянская, славянская).

Славянская мiфалогiя

Мiфалогiя як форма свядомацi. Мiфалогiя - аснова культуры ў цэлым, яе форм: мовы, фальклору, лiтаратур, рэлiгii, мастацтва. Мiфалогiя - сукупная паэтычная спадчына, выяўленая ў мове i сюжэтах лiтаратурных твораў, структураўтваральнай i тропаўтваральнай парадыгме фальклорных i лiтаратурных твораў. Раскрыццё асаблiвасцей мiфалагiчнага мыслення, з якога прадуцыруюцца унiверсальныя культурныя сiмвалы - архетыпы. Раскрыццё сэнсу мiфалогii як асновы грамадскай этыкi i народнай маралi, выяўленай таксама ў творах мастацкай лiтаратуры, што павялiчвае яе выхаваўчае значэнне. Мiф i сiмвал. Сiмвалатворчасць у лiтаратуры. Сюжэтныя мадэлi. Рэканструкцыя пантэону славянскiх багоў праз фальклорныя i летапiсныя тэксты. Мiф як гiсторыя, зафiксаваная ў народнай памяцi; выкарыстанне легенд, паданняў у лiтаратуры. Лiнейнасць гiсторыi i цыклiчнасць мiфа. Цыклiзм у мастацкiх творах. Вобразы нацыянальнай, антычнай, бiблейскай мiфалогii ў творах класiчнай i сучаснай лiтаратуры. Эстэтычныя сродкi ўздзеяння мiфалогii на чалавека. Гiсторыя мiфалогii як навукi.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- псiхалагiчна-сацыяльныя вытокi мiфалогii, яе раннiя формы;

- касмагонiю i касмалогiю;

- мiфалагiчныя сiстэмы iндаеўрапейскiх народаў;

- мiфы пра першапродкаў - культурных герояў i ў сувязi з iмi - станаўленне лiтаратурнага эпасу;

- сувязi мiфалогii i фальклору;

- мiфалагiзм лiтаратурных твораў;

умець:

- праводзiць этымалагiчны, з улiкам ведання мiфалогii, аналiз фактаў мовы, што дае магчымасць больш глыбока i тонка разумець тропiку лiтаратурных твораў;

- праводзiць тыпалагiчны аналiз мiфалагiчных сiстэм народаў Еўразii;

- знаходзiць мiфалагiчныя вобразы, матывы ў фальклорных i лiтаратурных творах;

- аналiзаваць мастацкiя творы беларускай, рускай i замежнай лiтаратур.

Гiсторыя рускай лiтаратуры

Этапы развiцця рускай лiтаратуры, iх асаблiвасцi i прынцыпы перыядызацыi. Нацыянальная спецыфiка i мастацкая аксiялогiя. Узнiкненне i станаўленне старажытнарускай лiтаратуры. Першыя пiсьмовыя мастацкiя помнiкi. Лiтаратурныя напрамкi i плынi ў рускай лiтаратуры XVIII - XXI стст. (класiцызм, сентыменталiзм, рамантызм, рэалiзм, мадэрнiзм, постмадэрнiзм i iнш.). Жанрава-стылёвая сiстэма разных культурна-гiстарычных эпох. Тэндэнцыi развiцця прозы, паэзii i драматурга. Творчы шлях выдатных рускiх пiсьменнiкаў, выяўленне iх аўтарскай iндывiдуальнасцi. Праблематыка i паэтыка. Лiтаратура рускага замежжа як састаўная частка гiсторыi рускай лiтаратуры. Узаемадзеянне рускай лiтаратуры з лiтаратурамi заходнееўрапейскiмi i славянскiмi. Тыпалагiчная сувязь з беларускай лiтаратурай. Традыцыi, рэцэпцыя, iнтэртэкстуальнасць. Месца i роля рускай лiтаратуры ў сусветным лiтаратурным працэсе.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- лiтаратурны працэс i арыентавацца ў iм;

- лiтаратурныя напрамкi, плынi i мастацкiя метады;

- жанры i стылi, характэрныя для рускай лiтаратуры;

- творчую спадчыну найбуйнейшых рускiх пiсьменнiкаў;

умець:

- характарызаваць лiтаратурны этап (перыяд);

- характарызаваць лiтаратурны напрамак;

- характарызаваць творчасць пiсьменнiка;

- характарызаваць, аналiзаваць мастацкiя творы;

- аналiзаваць заканамернасцi лiтаратурнага развiцця.

Гiсторыя замежнай лiтаратуры

Лiтаратура Старажытнага Усходу. Антычная лiтаратура. Заходнееўрапейская лiтаратура сярэднiх вякоў, Адраджэння, XVII - XXI стст. Замежная лiтаратура XIX - XX стст. Сусветны лiтаратурны працэс на мяжы XX - XXI стст. Дынамiка лiтаратурнага працэсу ў розныя гiстарычныя эпохi. Асноўныя лiтаратурныя напрамкi, плынi, школы i лiтаратурныя групы. Традыцыi i наватарства. Творчы шлях класiкаў нацыянальных лiтаратур. Лiтаратурныя манiфесты. Этапныя мастацкiя тэксты: праблематыка i паэтыка. Спецыфiка перакладу на беларускую i рускую мовы. Сусветная лiтаратура ў беларускiм культурным кантэксце.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- найважнейшыя лiтаратурныя напрамкi, плынi, школы i стылi;

- лiтаратурныя жанры, сродкi мастацкай выразнасцi;

- творчасць найбуйнейшых аўтараў, класiкаў нацыянальных лiтаратур;

- этапныя мастацкiя тэксты;

- найбольш важныя заканамернасцi сусветнага лiтаратурнага працэсу;

умець:

- атрыбутаваць мастацкi тэкст з пункту погляду эпохi яго стварэння, аўтарства, суаднесенасцю з тым або iншым лiтаратурным напрамкам, плынню, школай, стылем;

- выяўляць i аналiзаваць фiласофскiя, рэлiгiйныя, палiтычныя i iншыя iдэi i канцэпцыi, якiя знайшлi мастацкае выражэнне ў творы лiтаратуры;

- выяўляць i аналiзаваць сродкi мастацкай выразнасцi, выкарыстаныя аўтарам пры стварэннi мастацкага твора.

Беларуская палеаграфiя

Палеаграфiя як гiсторыка-лiнгвiстычная дысцыплiна. Славянскiя азбукi. Кiрылiца, лацiнiца i арабiка ў гiсторыi беларускага пiсьменства. Стылi пiсьма (устаў, паўустаў, скорапiс). Арнамент i яго вiды. Палеаграфiчныя асаблiвасцi старадрукаў. Неаграфiя i тэксталогiя.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- метады i прыёмы палеаграфiчнага аналiзу;

- асноўныя тэрмiны i паняццi;

- тры графiчныя сiстэмы беларускага пiсьма;

- стылi пiсьма, элементы кнiжных упрыгажэнняў;

умець:

- вызначаць графiка-арфаграфiчныя асаблiвасцi рукапiсаў i старадрукаў;

- аналiзаваць помнiкi пiсьменства з пункту гледжання iх гiсторыi напiсання, месца i часу стварэння, лiтаратурнага саставу, пiсьмовага матэрыялу i iнш.;

- свабодна чытаць аналiзуемыя тэксты.

Сучасная лiтаратура Беларусi

Праблема перыядызацыi. Сучаснае i надзённае. Традыцыi i наватарства. Рэалiзм, неарамантызм, авангардызм, iмпрэсiянiзм, постмадэрнiзм. Разнастайнасць тэматыкi i праблематыкi сучаснай беларускай паэзii, прозы i драматургii. Паэзiя: найбольш значныя кнiгi, iх уплыў на лiтаратурны працэс. Беларуская паэма на сучасным этапе: жанравая сiнтэтычнасць, разнастайнасць мастацкiх формаў. Актывiзацыя iдэйна-творчых пошукаў, пашырэнне выяўленчых магчымасцей беларускай прозы 80 - 90-хх гг. XX ст. i пачатку XXI ст. Новыя падыходы ў мастацкiм асэнсаваннi беларускай прозай ваеннага мiнулага. Даследаванне беларускай прозай складаных сацыяльных працэсаў сучаснасцi. Агульныя тэндэнцыi ў развiццi сучаснай беларускай драматургii. Лiтаратурна-выдавецкi працэс у сучаснай Беларусi. Лiтаратурны перыядычны pyx. Творчыя аб'яднаннi i суполкi. Роля i стан мастацкага перакладу. Рэзананс беларускай лiтаратуры ў свеце.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- дыялектычнае ўзаемадзеянне традыцый i наватарства ў сучаснай лiтаратуры Беларусi;

- асноўныя жанрава-стылёвыя напрамкi сучаснай беларускай паэзii, прозы i драматургii;

умець:

- арыентавацца ў сучасным лiтаратурным бягучым працэсе;

- аналiзаваць мастацкiя творы; крытычую лiтаратуру па творах беларускiх аўтараў.

Гiсторыя i тэорыя сусветнай культуры

Паняцце культуры. Культура i цывiлiзацыя. Этапы развiцця культуры, культурныя эпохi. Генезiс мастацтва i яго вiды. Сусветныя рэлiгii. Культура палеалiта i неалiта. Мегалiтычная культура Еўропы. Культура вялiкiх усходнiх цывiлiзацый: Егiпта, Шумера. Вавiлона, Асiрыi. Сучасная мусульманская цывiлiзацыя. Культура Персii. Культура Iндыi. Культура Кiтая. Культура Японii. Эпоха Антычнасцi: культура Грэцыi; культура Рыма: элiнiзм. Сярэдневечная культура Еўропы. Эпоха Адраджэння. Эпоха Барока. Эпоха Асветнiцтва. XIX ст. ў гiсторыi сусветнай культуры. Культурная парадыгма XX - XXI стст. Лiтаратурны дыскурс у культурах розных эпох.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асноўныя этапы ў гiсторыi культуры i арыентавацца ў iх;

- факты гiсторыi мастацтва розных народаў i эпох;

- асноўныя рэлiгiйныя канфесii i фармiраванне iх дагматыкi;

- асноўныя фiласофскiя сiстэмы, навуковыя канцэпцыi розных краiн;

- лiтаратурныя помнiкi розных народаў;

умець:

- характарызаваць культурную парадыгму той цi iншай эпохi;

- бачыць рэгiянальныя i нацыянальныя культурныя адметнасцi;

- аналiзаваць з'явы мастацтва з эстэтычнага пункту гледжання;

- выяўляць тыпалагiчныя сувязi ў культуры розных народаў.

Агульнае мовазнаўства

Структура i метады мовазнаўства. Тыпы знакаў i знакавых сiстэм. Мова як знакавая сiстэма. Сацыялiнгвiстыка, яе асноўныя напрамкi. Сацыяльныя функцыi мовы. Мова i культура. Мова i рэлiгiя. Народы свету i мовы. Нацыянальна-моўная палiтыка. Формы iснавання мовы. Прынцыпы дыяхранiчнага мовазнаўства. Псiхалiнгвiстыка, яе асноўныя напрамкi. Тэорыя маўленчаiй дзейнасцi. Тыпалогiя моў i лiнгвiстыка унiверсалiй.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- семiятычную канцэпцыю мовы, аспекты плана зместу моўнага знака, узаемадзеянне i карэляцыю ўзроўняў моўнай структуры;

- функцыi мовы i маўлення;

- формы iснавання мовы; тыпы нарматыўна-функцыянальных укладаў моў; прынцыпы кадыфiкацыi мовы;

- асновы сацыяльнай лiнгвiстыкi, узаемаадносiны мовы i культуры, мовы i рэлiгii;

- асноўныя прынцыпы моўнай палiтыкi;

- псiхалiнгвiстычную канцэпцыю мовы; асноўныя этапы i асаблiвасцi спараджэння i ўспрымання маўлення; антагенез маўленчых функцый i камунiкатыўнай кампетэнцыi чалавека;

- асновы тыпалогii моў i лiнгвiстыкi унiверсалiй;

- прынцыпы дыяхранiчнага мовазнаўства;

- напрамкi i асноўныя этапы гiсторыi мовазнаўства;

умець:

- устанаўлiваць агульныя цi дамiнантныя рысы мовы як эмпiрычна, так i даследуючы значныя для ўсiх людзей заканамернасцi функцыянавання мовы;

- арыентавацца ў нацыянальна-моўнай палiтыцы i правiльна прымяняць яе;

- прымяняць псiхалiнгвiстычныя дыдактычныя прынцыпы да выкладання няроднай мовы;

- прымяняць на практыцы прынцыпы моўнай кадыфiкацыi i нармавання.

Тэорыя лiтаратуры

Тэорыя лiтаратуры як дысцыплiна. Сучасны стан навукi аб лiтаратуры. Вобраз як адмысловая мова культуры. Асоба як суб'ект i аб'ект эстэтычнай дзейнасцi. Лiтаратурны твор як мастацкае цэлае. Шматузроўневая структура лiтаратурна-мастацкага твора. Стратэгii мастацкай тыпiзацыi. Род. Метажанр. Стыль. Фактары i кампаненты стылю. Генезiс мастацкага твора i лiтаратурнай творчасцi. Лiтаратурны працэс. Мастацкiя сiстэмы, метады, кiрункi. Псiхалагiзм у лiтаратуры. Нацыянальнае як фактар мастацкасцi ў лiтаратуры. Крытэрыi мастацкасцi лiтаратурнага твора. Прынцыпы аналiзу лiтаратурнага твора. Метадалогiя лiтаратуразнаўства.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- адрозненнi "вобраза" як адмысловай мовы культуры ад "паняцця", "сiстэмы" ад "цэласнасцi";

- шматузроўневую структуру лiтаратурна-мастацкага твора;

- заканамернасцi лiтаратурнага працэсу;

- сутнасць праблем, якiя маюць дачыненне да прыроды мастацкай творчасцi;

- функцыi лiтаратуры як iнструмента духоўнага ўдасканалення асобы;

- метадалагiчныя параметры лiтаратуразнаўства;

умець:

- адрознiваць iнтэрпрэтацыю ад навуковага аналiзу лiтаратурна-мастацкага твора;

- адасабляць "план зместу" твора ад "плана выражэння" (стылю);

- аналiзаваць лiтаратурна-мастацкi твор з улiкам яго шматузроўневай цэласнасцi;

- арыентавацца ў тэндэнцыях лiтаратурнага працэсу.

Гiсторыя беларускага лiтаратуразнаўства i крытыкi

Лiтаратурная крытыка i лiтаратурны працэс: задачы вывучэння. Агляд першых узораў крытычнага асэнсавання беларускай лiтаратуры ў помнiках старажытнай пiсьменнасцi XIX ст. Крытыка i лiтаратуразнаўства пачатку XX ст. Крытыка i лiтаратуразнаўства 1917 - 1920 гг. Крытыка i лiтаратуразнаўства Савецкай Беларусi 1921 - 1929 гг. Лiтаратурная крытыка 30-х гг. Крытыка перыяду Вялiкай Айчыннай вайны i ў першае пасляваеннае дзесяцiгоддзе. Беларуская крытыка i лiтаратуразнаўства другой паловы 50 - 70-х гг. XX ст. Беларуская крытычная думка ў 80 - 90-х гг. XX cm. i на сучасным этапе. Постацi найбольш значных беларускiх крытыкаў. Крытыка i лiтаратуразнаўства за межамi Беларусi.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- шляхi станаўлення i развiцця беларускай лiтаратурнай крытыкi;

- сувязь сацыяльна-палiтычнай сiтуацыi ў краiне i тэндэнцый у галiне лiтаратуразнаўства;

- лепшыя ўзоры крытычных i лiтаратуразнаўчых прац i навукова-творчы вопыт айчынных крытыкаў i лiтаратуразнаўцаў;

умець:

- аб'ектыўна ацэньваць гiсторыка-лiтаратурны працэс;

- па навуковаму аналiзаваць творы крытыкi i лiтаратуразнаўства;

- эстэтычна ацэньваць творы мастацкай лiтаратуры.

Гiсторыя беларускага мовазнаўства

Развiццё граматычнай думкi ва ўсходнiх славян старажытнай пары. Нараджэнне параўнальна-гiстарычнага мовазнаўства. Вывучэнне беларускай мовы ў ХIХ - пачатку XXI стст. Беларуская мова як аб'ект замежнай лiнгвiстыкi. Асноўныя напрамкi лiнгвiстычных даследаванняў. Працы па гiсторыi беларускага мовазнаўства.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- гiсторыю развiцця граматычнай думкi ва ўсходнiх славян старажытнай пары;

- асноўныя этапы i напрамкi гiсторыi мовазнаўства;

- асноўныя працы вучоных, якiя даследавалi пытаннi беларускай мовы;

- бiблiяграфiчныя агляды i даследаваннi айчынных i замежных лiнгвiстаў;

умець:

- даваць квалiфiкаваную ацэнку ролi i месца спадчыны канкрэтных лiнгвiстаў у даследаваннi праблем беларускага мовазнаўства;

- весцi бiблiяграфiчны пошук у сетцы Internet, бiблiятэчных зборах Беларусi i iншых краiн;

- складаць бiблiяграфiю прац па вызначанай тэматыцы.

Асновы кiравання iнтэлектуальнай уласнасцю

Iнтэлектуальная ўласнасць. Аўтарскае права i сумежныя правы. Прамысловая ўласнасць. Патэнтная iнфармацыя. Патэнтныя даследаваннi. Увядзенне аб'ектаў iнтэлектуальнай уласнасцi ў грамадзянскi зварот. Камерцыйнае выкарыстанне аб'ектаў iнтэлектуальнай уласнасцi. Абарона правоў аўтараў i праваўласнiкаў. Вырашэнне спрэчак; аб парушэннi правоў аўтараў i праваўласнiкаў. Вырашэнне спрэчак аб парушэннi правоў у галiне iнтэлектуальнай уласнасцi. Дзяржаўнае кiраванне iнтэлектуальнай уласнасцю.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- тлумачэнне асноўных паняццяў i тэрмiнаў з галiны iнтэлектуальнай уласнасцi;

- асноўныя палажэннi мiжнароднага i нацыянальнага заканадаўства аб iнтэлектуальнай уласнасцi;

- парадак афармлення i абароны правоў на аб'екты iнтэлектуальнай уласнасцi;

умець:

- аналiзаваць нормы заканадаўства аб iнтэлектуальнай уласнасцi ў дачыненнi да асобных iнстытутаў права iнтэлеiоуальнай уласнасцi;

- ацэньваць i суадносiць па сiле нарматыўныя прававыя акты мiжнароднага i нацыянальнага заканадаўства аб iнтэлектуальнай уласнасцi;

- ажыццяўляць патэнтна-iнфармацыйны пошук, у тым лiку з выкарыстаннем сеткi iнтэрнэт, атрымлiваць iнфармацыю аб ацэнцы патэнтаздольнасцi тэхнiчных рашэнняў, патэнтнай чысцiнi;

- выкарыстоўваць тэарэтычныя веды для вырашэння практычных пытанняў i аргументавана абгрунтоўваць прымяненне пэўнай нормы заканадаўства аб iнтэлектуальнай уласнасцi.

Ахова працы

Агульныя пытаннi аховы працы: прававыя асновы i заканадаўчыя палажэннi па ахове працы; ахова працы жанчын i моладзi; абавязкi адмiнiстрацыi школы i вучэбна-педагагiчнага персаналу па ахове працы. Асновы вытворчай санiтарыi i тэхнiкi бяспекi ва ўмовах кабiнетнай сiстэмы ў школе: санiтарна-гiгiенiчныя патрабаваннi да кабiнетаў i лабараторый; патрабаваннi, якiя прад'яўляюцца да выкарыстання тэхнiчных сродкаў навучання, у тым лiку персанальных камп'ютэраў. Асновы пажарнай бяспекi.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- прававыя асновы i заканадаўчыя палажэннi па ахове працы;

- абавязкi адмiнiстрацыi школы i вучэбна-педагагiчнага персаналу па ахове працы;

- санiтарна-гiгiенiчныя патрабаваннi, якiя прад'яўляюцца да выкарыстання тэхнiчных сродкаў навучання;

- правiлы пажарнай бяспекi;

умець:

- рацыянальна арганiзоўваць працоўнае месца i сваю дзейнасць;

- выконваць правiлы пажарнай бяспекi, энергабяспекi, працы з персанальным камп'ютарам i iншымi тэхнiчнымi сродкамi.

Культура дзелавога суразмоўнiцтва

Змест паняццяў дзелавое суразмоўнiцтва, дзелавая рыторыка, дзелавы этыкет i дзелавая культура. Фактары фармiравання i нацыянальныя асаблiвасцi моўнага этыкету. Найбольш распаўсюджаныя этыкетныя формулы.

Асноўныя тыпы дзелавых культур; спецыфiка ўздзеяння нацыянальна-культурных стэрыятыпаў на дзелавое суразмоўнiцтва i паводзiны. Iндывiдуальна-псiхалагiчныя асаблiвасцi бакоў у працэсе суразмоўнiцтва.

Паняцце аргументацыi i прынцыпы аргументавання. Прыёмы аргументацыi. Крытыка ў дзелавым суразмоўнiцтве.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- змест i суадносiны паняццяў дзелавое суразмоўнiцтва, дзелавая рыторыка, дзелавы этыкет i дзелавая культура;

- характэрныя унiверсальныя асаблiвасцi прафесiйна-дзелавога суразмоўнiцтва i этыкету;

- найбольш тыповыя этыкетныя сiтуацыi дзелавога суразмоўнiцтва i ўжывальныя ў iх камунiкатыўна-маўленчыя сродкi;

- тыпалогiю дзелавых культур, спецыфiку ўздзеяння нацыянальна-культурных стэрыятыпаў на дзелавое суразмоўнiцтва i паводзiны;

- iндывiдуальна-псiхалагiчныя асаблiвасцi бакоў ў працэсе суразмоўнiцтва;

- асноўныя прыёмы аргументацыi i правiлы канструктыўнай крытыкi;

- уздзеянне гукавых i вiзуальных сродкаў на працэс камунiкацыi;

умець:

- вызначаць асноўныя мэты дзелавога суразмоўнiцтва, адбiраць i апрацоўваць дзелавую iнфармацыю з улiкам пастаўленых камунiкатыўных мэтаў;

- аказваць пераканаўчае ўздзеянне на адрасата маўлення з дапамогай асноўных прыёмаў дзелавой аргументацыi;

- прытрымлiвацца галоўных патрабаванняў дзелавога этыкету ў найбольш распаўсюджаных моўных сiтуацыях (прывiтанне, знаёмства, падзяка, прабачэнне, развiтанне i iнш.);

- улiчваць найбольш значныя нацыянальна-культурныя асаблiвасцi дзелавога суразмоўнiцтва i iндывiдуальна-псiхалагiчныя асаблiвасцi ўдзельнiкаў дзелавой камунiкацыi;

- дарэчна i эфектыўна выкарыстоўваць гукавыя i вiзуальныя сродкi ўздзеяння на слухачоў.

Рытарычныя жанры

Сутнасць паняццяў маўленчыя жанры i рытарычныя жанры, гiсторыя iх фармiравання i даследавання. Сiстэмны, стратэгiчны i тактычны ўзроўнi ў распазнаваннi рытарычных жанраў. Рытарычны жанр як катэгорыя тыпалагiчная, марфалагiчная, нарматыўна-ацэначная, гiстарычна абумоўленая, творча-стваральная.

Асноўныя жанраўтваральныя фактары. Групы рытарычных жанраў: тэксты iнфармацыйныя, эпiдэйктычныя, пераканаўчыя, заклiкальныя да дзеяння i iнш. Своеасаблiвасць адпаведных выказванняў i важнеiiшых жанравых разнавiднасцей.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- змест паняццяў маўленчыя жанры i рытарычныя жанры, асноўныя ўзроўнi ў распазнаваннi рытарычных жанраў;

- вядучыя спецыфiчныя характарыстыкi рытарычнага жанру;

- жанравую тыпалогiю прафесiйна значных тэкстаў у залежнасцi ад камунiкатыўнай сiтуацыi, умовы паспяховага параджэння выказванняў розных жанравых груп;

- галоўныя ўнутрыжанравыя разнавiднасцi прафесiйна значных тэкстаў, iх характэрныя недахопы i прыёмы папярэджвання адпаведных камунiкатыўных няўдач;

умець:

- дыферэнцыраваць камунiкатыўныя сiтуацыi, звязаныя з выкарыстаннем прафесiйна значных жанраў;

- аналiзаваць i ацэньваць тэксты прафесiйнай сферы суразмоўнiцтва з жанравых пазiцый, вызначаць iх камунiкатыўна выйгрышныя i адмоўныя бакi;

- забяспечваць i абгрунтоўваць функцыянальную жанравую абумоўленасць зместу, структуры, маўленчых i невербальных сродкаў рэалiзацыi прафесiйна-арыентаваных выказванняў;

- ствараць i ўдасканальваць прафесiйна значныя тэксты з улiкам асноўных асаблiвасцей рытарычных жанраў i ўнутрыжанравых разнавiднасцей.

Тэхнiка маўлення

Прадмет, змест, структура курса. Паняцце тэхнiкi маўлення. Спецыфiка тэхнiкi маўлення як раздзела навукi аб аратарскiм мастацтве. Складнiкi тэхнiкi маўлення (пастаноўка фанацыйнага (маўленчага) дыхання, пастаноўка маўленчага голасу, дыкцыя i арфаэпiя, дыкцыя i артыкуляцыя, маўленчы апарат). Нормы лiтаратурнага вымаўлення. Паралiнгвiстычны кантэкст маўлення. Iнтанацыя i паўза ў вусным маўленнi, iх роля ва ўзмацненнi экспрэсiўнасцi выказвання. Сэнсавая i псiхалагiчная паўза: лагiчная паўза. Фармiраванне iнтанацыйнай вобразнасцi выказвання. Правiлы пастаноўкi лагiчных паўз i нацiскаў. Сродкi эмацыянальна-вобразнай выразнасцi: сiла гука, вышыня гука, тэмбр, тэмп, тон маўлення. Партытура выканання вуснага публiчнага маўлення.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- спецыфiку тэхнiкi маўлення як раздзела навукi аб аратарскiм майстэрстве;

- яе значэнне i дыдактычны iнструментарый ў агульнай сiстэме прафесiйнай падрыхтоўкi студэнтаў-фiлолагаў;

- асноўныя методыкi, правiлы, спосабы ўдасканалення тэхнiкi маўлення;

умець:

- ужываць спецыяльныя прыёмы выпрацоўкi фанацыйнага дыхання, правiльнага вымаўлення, дакладнай дыкцыi, кiравання сваiм голасам;

- выразна выконваць творы розных маўленчых жанраў з улiкам распрацаванай партытуры;

- эфектыўна i мэтанакiравана карыстацца тэхнiкай маўлення ў розных сiтуацыях камунiкацыi.

Дакументная лiнгвiстыка

Паняцце аб мове i маўленчай дзейнасцi. Гiсторыя i сучаснасць беларускай мовы. Стылiстыка як раздзел мовазнаўства. Сiстэма функцыянальных стыляў сучаснай беларускай лiтаратурнай мовы. Навуковы стыль. Публiцыстычны стыль. Мастацкi стыль. Гутарковы стыль. Агульная характарыстыка афiцыйна-справавога стылю. Функцыi i рысы афiцыйна-справавога стылю. Моўныя асаблiвасцi афiцыйна-справавога стылю. Гiсторыя развiцця афiцыйна-справавога стылю. Адмiнiстрацыйна-канцылярскi падстыль. Заканадаўчы (юрыдычны) падстыль. Дыпламатычны падстыль. Культура маўлення афiцыйных зносiн. Правiльнасць, дакладнасць, лагiчнасць, багацце, чысцiня, выразнасць, дарэчнасць маўлення. Прычыны маўленчых памылак на розных моўных узроўнях i спосабы iх прадухiлення. Стылiстыка i рэдагаванне. Агульныя прынцыпы рэдагавання службовых дакументаў. Этапы i ўзроўнi рэдагавання. Вiды i тэхнiка праўкi. Пераклад як вiд работы з тэкстам дакумента. Паняцце адзiнкi перакладу. Цяжкасцi перакладу з рускай мовы на беларускую.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- гiсторыю фармiравання беларускай мовы i асаблiвасцi сучаснай моўнай сiтуацыi;

- характэрныя асаблiвасцi беларускай мовы на розных моўных узроўнях;

- месца стылiстыкi ў сiстэме лiнгвiстычных ведаў;

- сiстэму функцыянальных стыляў беларускай мовы;

- адметнасцi, функцыi i рысы афiцыйна-справавога стылю;

- жанравую разнастайнасць афiцыйна-справавога стылю i асаблiвасцi яго падстыляў;

- гiсторыю развiцця афiцыйна-справавога стылю;

- адметнасцi афiцыйна-справавога стылю на розных моўных узроўнях;

- прынцыпы адбору i функцыянавання моўных адзiнак у адпаведнасцi з мэтамi, зместам i ўмовамi афiцыйных зносiн у пiсьмовай i вуснай форме;

- арфаэпiчныя, акцэнталагiчныя, арфаграфiчныя, марфалагiчныя, лексiчныя, сiнтаксiчныя нормы беларускай мовы;

- устойлiвыя формулы i правiлы iх выкарыстання ў тым або iншым жанры справаводчага маўлення;

умець:

- рыхтаваць, складаць i рэдагаваць тэксты службовых дакументаў у адпаведнасцi з патрабаваннямi афiцыйна-справавога стылю беларускай лiтаратурнай мовы i з веданнем лiтаратурных нормаў;

- свядома адбiраць моўныя адзiнкi лiтаратурнай мовы i выкарыстаць iх у залежнасцi ад задач камунiкацыi;

- перакладаць тэксты дакументаў з рускай мовы на беларускую i наадварот;

- карыстацца лексiчным багаццем беларускай мовы (спасцiгнуць сiстэмныя адносiны ў лексiцы; умець дыферэнцыраваць лексiку беларускай мовы паводле паходжання, сферы выкарыстання, актыўнасцi выкарыстання, стылiстычных паказчыкаў);

- адэкватна выкарыстоўваць моўныя сродкi, якасна наладжваць камунiкацыю i ажыццяўляць моўныя зносiны на афiцыйным узроўнi.

Рыторыка прафесiйнага дыялогу

Прадмет i задачы рыторыкi дыялогу. Структурна-сэнсавыя асаблiвасцi дыялогу. Розныя падыходы да аналiзу прафесiйнага дыялогу з боку комплексу навукова-вучэбных дысцыплiн (лiнгвiстычны, сацыялiнгвiстычны, рытарычны i iншыя падыходы да арганiзацыi дыялагiчнага ўзаемадзеяння). Тыпалогiя разнавiднасцей прафесiйнага дыялогу. Псiхалагiчныя асновы дыялагiчнага дзелавога суразмоўнiцтва. Прыёмы для дыялагiчнага пераканання партнёра, якiя абапiраецца на фундаментальныя псiхалагiчныя прынцыпы. Гутарка i яе вiды. Прынцыпы i прыёмы прадуктыўнага вядзення дзелавой гутаркi. Майстэрства вядзення гутаркi ў педагагiчным суразмоўнiцтве. Працэс перамоў у дзелавой камунiкацыi. Стратэгiя перамоў. Тактычныя прыёмы вядзення перамоў. Тэхналогiя дасягнення ўзаемапрымальнага пагаднення. Палемiчнае майстэрства ў дзелавой камунiкацыi. Нацыянальна-культурныя асаблiвасцi дыялагiчнага дзелавога суразмоўнiцтва.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- асноўныя рысы, што вызначаюць своеасаблiвасць дыялагiчнага маўленчага ўзаемадзеяння;

- дыферэнцыяцыю дыялагiчных прафесiйна-арыентаваных выказванняў, розных па мэтавызначэннi;

- стратэгii i тактыкi камунiкатыўна апраўданых маўленчых паводзiн у ходзе прафесiйна скiраванай гутаркi, дзелавой палемiкi, на перамовах;

умець:

- асэнсоўваць i ацэньваць маўленчыя паводзiны ў тыповых сiтуацыях дыялагiчнай прафесiйнай камунiкацыi ў мэтах яе ўдасканалення;

- ужываць рыторыка-псiхалагiчныя, думкавыя i слоўныя тэхнiкi, неабходныя для паўнавартаснай прафесiйнай адаптацыi ў ходзе дыялагiчнага суразмоўнiцтва;

- паспяхова арганiзоўваць канструктыўныя па сваiм характары дыялагiчныя ўзаемадачыненнi, арыентуючыся на спецыфiку розных жанравых формаў дзелавой камунiкацыi.

Культура педагагiчнага суразмоўнiцтва

Задачы i спецыфiка педагагiчнага суразмоўнiцтва. Станаўленне i гiсторыя культуры педагагiчнага суразмоўнiцтва. Нацыянальныя асаблiвасцi педагагiчнага маўленчага ўзаемадзеяння памiж педагогам i навучэнцамi. Праблема класiфiкацыi прамоў у педагагiчным суразмоўнiцтве. Пазнавальнае суразмоўнiцтва, яго формы i сродкi. Рыторыка-камунiкатыўныя параметры навучальных тэкстаў. Мастацтва займальнага дыдактычнага апавядання. Лагiчныя i псiхалагiчныя асновы педагагiчнага ўзаемадзеяння. Крытэрыi аналiзу i ацэнкi вучэбных выказванняў школьнiкаў. Канфлiктныя сiтуацыi.

Выпускнiк павiнен:

ведаць:

- заканамернасцi станаўлення i развiцця культуры педагагiчнага суразмоўнiцтва;

- камунiкатыўныя стратэгii i тактыкi, якiя забяспечваюць iнтэлектуальную актыўнасць i псiхалагiчны камфорт удзельнiкаў педагагiчнага ўзаемадзеяння;

- крытэрыi ацэнкi i прыёмы канструктыўнага аналiзу выказванняў школьнiкаў;

- прыёмы займальнага выкладання матэрыялу;

- метады канструктыўнага педагагiчнага ўзаемадзеяння ў педагагiчным суразмоўнiцтве;

- асноўныя метады i прыёмы, накiраваныя на ўдасканаленне асобы педагога;

умець:

- вызначаць эфектыўныя шляхi арганiзацыi камунiкатыўнай дзейнасцi педагога на кожным яе этапе, усталёўваць кантакт з навучэнцамi;

- валодаць стратэгiямi i тактыкамi маўленчага ўздзеяння ў педагагiчным дыялогу i маналогу, ужываць разнастайныя формы i сродкi пазнавальнага суразмоўнiцтва;

- выяўляць i карэктна аналiзаваць недахопы вучэбных выказванняў школьнiкаў;

- пераадольваць псiхалагiчныя бар'еры ў педагагiчным суразмоўнiцтве;

- ажыццяўляць педагагiчнае суразмоўнiцтва, накiраванае на гарманiзацыю ўзаемадачыненняў.

7.5.5 Цыкл дысцыплiн спецыялiзацыi

Пералiк дысцыплiн спецыялiзацыi распрацоўваецца i зацвярджаецца Саветам вышэйшай навучальнай установы.

7.6 Патрабаваннi да зместу i арганiзацыi практык

Практыкi (фальклорная, дыялекталагiчная, азнаямляльна-адаптацыйная, лiтаратурна-рэдакцыйная, камп'ютэрнае забеспячэнне фiлалагiчнай дзейнасцi, педагагiчная) з'яўляюцца часткай адукацыйнага працэсу падрыхтоўкi спецыялiстаў, працягам навучальнага працэсу ў вытворчых умовах. Яны праводзяцца на перадавых прадпрыемствах, ва ўстановах, рознагалiновых арганiзацыях.

Практыкi накiраваны на замацаванне ў вытворчых умовах ведаў i ўменняў, якiя атрыманы ў працэсе навучання ў ВНУ, на авалоданне вытворчымi тэхналогiямi i навыкамi вырашэння сацыяльна-прафесiйных задач.

Практыкi арганiзоўваюцца з улiкам будучай спецыяльнасцi, напрамку i спецыялiзацыi.

7.6.1 Фальклорная (вучэбная) практыка

Мэта практыкi - авалоданне першаснымi практычнымi навыкамi прафесiйнай дзейнасцi, звязанай са збiраннем фальклору. Практычная работа студэнтаў па збiраннi вусна-паэтычных матэрыялаў паглыбляе i пашырае веды па фальклору, атрыманыя на лекцыях i практычных занятках, знаёмiць з жывым бытаваннем вуснай народнай творчасцi, дазваляе непасрэдна сустрэцца з выканаўцамi факльклорных твораў i набыць навыкi збiральнiцкай дзейнасцi.

7.6.2 Дыялекталагiчная (вучэбная) практыка

Практыка мае на мэце пашырэнне i паглыбленне тэарэтычных ведаў студэнтаў па дыялекталогii. У яе непасрэдныя задачы ўваходзiць выпрацоўка навыкаў аб'ектыўнай рэгiстрацыi дыялектных з'яў, iх сiстэматызацыi i класiфiкацыi; засваенне прынцыпаў лiнгвiстычнага аналiзу жывых моўных асаблiвасцяў, прадстаўленых канкрэтнай мясцовай гаворкай; выяўленне прынцыповых адрозненняў дыялектнай i лiтаратурнай мовы ў тэрытарыяльным i сацыяльным аспектах, а таксама вывучэнне ўласналiнгвiстычных адметнасцяў дыялектных i лiтаратурных разнавiднасцяў агульнанацыянальнай мовы. Спецыфiка правядзення дыялекталагiчнай практыкi заключаецца ў тым, што яна праходзiць у сельскай мясцовасцi шляхам апытання найбольш тыповых носьбiтаў даследуемай гаворкi.

Спецыфiка правядзення дыялекталагiчнай практыкi заключаецца ў тым, што яна праходзiць у сельскай мясцовасцi шляхам апытання найбольш тыповых носьбiтаў даследуемай гаворкi.

7.6.3 Азнаямленча-адаптацыйная (вучэбная) практыка

Гэтая практыка дазваляе пазнаёмiць студэнтаў з арганiзацыяй працэсу, методыкай правядзення заняткаў па мове i лiтаратуры, кантролем за самастойнай работай студэнтаў, крытэрыямi ацэнкi ведаў i ўменняў студэнтаў, афармленнем метадычнага матэрыялу.

7.6.4 Камунiкатыўна-дзелавая (вытворчая) практыка

Гэтая практыка дазваляе пазнаёмiць студэнтаў са спецыфiкай арганiзацыi працоўнага працэсу на перадавых прадпрыемствах, ва ўстановах, арганiзацыях рознага профiлю, сродках масавай iнфармацыi (радыё, тэлебачанне i iнш.), методыкай працы з дзелавой дакументацыяй, вядзення прафесiйна скiраванай гутаркi, дзелавой палемiкi, перамоваў.

7.6.5 Педагагiчная (пераддыпломная) практыка

Уключае:

- знаёмства студэнтаў з канкрэтнымi ўмовамi арганiзацыi вучэбна-выхаваўчага працэсу ў сярэдняй школе;

- дэталёвае вывучэнне вучэбных праграм, падручнiкаў, вучэбных i метадычных дапаможнiкаў па прадмеце;

- назiранне за навучаннем (дзейнасцю настаўнiка-славеснiка) i вучэннем (дзейнасцю вучняў) у працэсе наведвання ўрокаў мовы i лiтаратуры.

Азнаямленне з вучэбна-выхаваўчай работай школы: размовы з кiраўнiком навучальных устаноў, намеснiкам дырэктара па навучальнай i выхаваўчай рабоце, класнымi кiраўнiкамi, настаўнiкамi-прадметнiкамi; наведванне ўрокаў.

Работа з класам, замацаваным для праходжання практыкi: знаёмства з вучнямi, вывучэнне класнага калектыву i мiжасобасных адносiнаў; выяўленне iндывiдуальнага стылю адносiнаў педагога да выхаванцаў. Знаёмства з планам выхаваўчай работы класнага кiраўнiка.

Правядзенне вучэбнай работы ў якасцi настаўнiка адпаведнага прадмета: азнаямленне з каляндарна-тэматычным планам настаўнiка; наведванне i аналiз урокаў настаўнiка-прадметнiка; распрацоўка канспектаў урокаў, падбор дыдактычнага матэрыялу, падрыхтоўка наглядных дапаможнiкаў да ўрокаў; правядзенне i аналiз пробных i залiковых урокаў па прадмеце; праверка i аналiз самастойных работ, сшыткаў навучэнцаў; наведванне i аналiз урокаў, якiя праводзяць студэнты; вывучэнне навучальных i метадычных дапаможнiкаў, дадатковай лiтаратуры. Правядзенне пазакласнай работы па прадмеце.

Правядзенне выхаваўчай i культурна-творчай работы з навучэнцамi ў якасцi класнага кiраўнiка: вечарын адпачынку, конкурсна-забаўляльных i гульнёвых праграм, капуснiкаў, гумарын, дыскатэк, святаў i г.д. Наведванне i аналiз выхаваўчых мерапрыемстваў, якiя праводзяцца класным кiраўнiком i студэнтамi-практыкантамi. Падрыхтоўка сцэнарыяў i канспектаў мерапрыемстваў, iх рэалiзацыя i самастойны аналiз якасцi арганiзацыi i правядзення. Работа з бацькамi вучняў (iндывiдуальныя размовы, выступленнi на бацькоўскiх сходах i г.д.).

Правядзенне навукова-даследчай работы па псiхолага-педагагiчных праблемах.

Удзел у метадычнай рабоце школы (гiмназii, лiцэя, каледжа): выступленне на метадычных нарадах (саветах) настаўнiкаў, дапамога ў распрацоўцы метадычных матэрыялаў для кабiнетаў; выкананне разам з настаўнiкам заданняў метадычнага характару.

Ацэнка прафесiйных ведаў, уменняў i навыкаў, набытых за час праходжання педагагiчнай практыкi. Падрыхтоўка справаздачнай дакументацыi. Удзел у вынiковай канферэнцыi па вынiках педагагiчнай практыкi.

У вынiку праходжання педагагiчнай практыкi студэнт павiнен:

а) замацаваць i ўдасканалiць веды, атрыманыя ў вынiку вывучэння лiнгвiстычных, лiтаратуразнаўчых i псiхолага-педагагiчных дысцыплiн;

б) авалодаць асноўнымi прафесiйнымi ўменнямi настаўнiка-прадметнiка i класнага кiраўнiка:

- планаваць вучэбна-выхаваўчы працэс;

- правiльна выбiраць метады, прыёмы, сродкi i формы навучання ў залежнасцi aд мэтаў урока, зместу вывучаемага матэрыялу i ступенi падрыхтаванасцi навучэнцаў;

- мадэляваць i праводзiць урокi мовы i лiтаратуры розных тыпаў;

- правiльна ацэньваць вынiкi вучэбнай дзейнасцi школьнiкаў;

- ажыццяўляць пазакласную работу па прадмеце, выхаваўчую работу з навучэнцамi, весцi псiхолага-педагагiчныя назiраннi;

- аналiзаваць уласную вучэбна-педагагiчную дзейнасць.

У вынiку вывучэння дысцыплiны студэнты павiнны ўмець выяўляць:

- заканамернасцi развiцця, навучання i выхавання дзяцей;

- прынцыпы, змест, метады, формы навучання i выхавання дзяцей;

- прынцыпы, змест i спосабы арганiзацыi вучэбна-выхаваўчага працэсу ў школе. Студэнты павiнны ўмець:

- у працэсе мэтанакiраванага назiрання заўважаць i асэнсоўваць станоўчы вопыт у рабоце настаўнiка, каб потым прымянiць яго ў працэсе актыўнай педагагiчнай практыкi на 5 курсе i ў далейшай прафесiйнай дзейнасцi;

- ажыццяўляць аналiз урокаў мовы i лiтаратуры з мэтай асэнсавання крытэрыяў iх ацэнкi.

8 Патрабаваннi да забеспячэння якасцi адукацыйнага працэсу

8.1 Патрабаваннi да кадравага забеспячэння

Навукова-педагагiчныя кадры ВНУ павiнны:

- мець вышэйшую адукацыю, якая адпавядае профiлю выкладаемых дысцыплiн, i, як правiла, адпавядаемую навуковую квалiфiкацыю (ступень, званне);

- сiстэматычна займацца навуковай i навукова-метадычнай дзейнасцю;

- не радзей 1 раза ў 5 гадоў праходзiць павышэнне квалiфiкацыi.

8.2 Патрабаваннi да вучэбна-метадычнага забеспячэння

Вучэбна-метадычнае забеспячэнне падрыхтоўкi спецыялiста павiнна адпавядаць наступным патрабаванням:

- усе дысцыплiны вучэбнага плана павiнны быць забяспечаны: вучэбна-метадычнай дакументацыяй па ўсiх вiдах вучэбных заняткаў; вучэбнай, метадычнай, даведачнай i навуковай лiтаратурай; iнфармацыйнымi базамi i доступам да сеткавых крынiц iнфармацыi; нагляднымi дапаможнiкамi, мультымедыйнымi, аўдыя-, вiдэаматэрыяламi;

- забяспечваць доступ для кожнага студэнта да бiблiятэчных фондаў i баз дадзеных, якiя адпавядаюць зместам поўнаму пералiку дысцыплiн вучэбнага плана;

- мець метадычныя дапаможнiкi i рэкамендацыi па вывучаемых дысцыплiнах i ўсiх вiдах вучэбнай дзейнасцi, у тым лiку i самастойнай работы студэнтаў.

Вучэбна-метадычнае забеспячэнне павiнна быць арыентавана на распрацоўку i ўкараненне ў вучэбны працэс iнавацыйных адукацыйных сiстэм i тэхналогiй, адэкватных кампетэнтнаснаму падыходу ў падрыхтоўцы выпускнiка ВНУ (варыятыўных мадэляў кiруемай самастойнай работы студэнтаў, вучэбна-метадычных комплексаў, модульных i рэйтынгавых сiстэм навучання, тэставых i iншых сiстэм ацэньвання ўзроўню кампетэнцыi студэнтаў i да т.п.).

8.3 Патрабаваннi да матэрыяльна-тэхнiчнага забеспячэння

Вышэйшая навучальная ўстанова павiнна мець:

- матэрыяльна-тэхнiчную базу, якая адпавядае санiтарна-тэхнiчным нормам i здольную забяспечыць правядзенне лабараторных, практычных i навукова-даследчых студэнцкiх работ, прадугледжаных вучэбным планам;

- захоўваць нормы забеспячэння вучэбнай i метадычнай лiтаратурай;

- дысплейным часам на 1 студэнта ў год не менш за 50 гадзiн;

- забяспечыць матэрыяльна-тэхнiчныя ўмовы для самаадукацыi i развiцця асобы студэнта, для чаго неабходна мець адпавядаючыя нарматывам чытальныя залы, камп'ютарныя класы, залы для заняткаў фiзiчнай культурай, у тым лiку ў пазааўдыторны час, пункты харчавання.

Неабходнае абсталяванне павiнна забяспечваць правядзенне лабараторных i практычных работ па вучэбных дысцыплiнах у адпаведнасцi з вучэбным планам.

8.4 Патрабаваннi да арганiзацыi самастойнай работы студэнтаў

Самастойная работа студэнтаў (СРС) арганiзуецца дэканатамi, кафедрамi, выкладчыкамi ВНУ ў адпаведнасцi з Палажэннем аб самастойнай рабоце студэнтаў, якое распрацоўваецца вышэйшай навучальнай установай. Вучэбна-метадычнае ўпраўленне (аддзел) сумесна з дэканатамi факультэтаў праводзiць каардынацыю планавання, арганiзацыi i кантролю СРС у ВНУ. Самастойная праца ажыццяўляецца ў выглядзе аўдыторных i пазааўдыторных формаў па кожнай дысцыплiне навучальнага плану. На падставе бюджэту часу, у адпаведнасцi з адукацыйнымi стандартамi, навучальнымi планамi, праграмамi навучальных дысцыплiн вызначаюцца вiды, аб'ём i змест заданняў па СРС. Па кожнай навучальнай дысцыплiне распрацоўваецца вучэбна-метадычны комплекс (ВМК) з матэрыяламi i рэкамендацыямi, якiя дапамагаюць студэнту ў арганiзацыi самастойнай работы.

Разлiк вучэбнай нагрузкi прафесарска-выкладчыцкага складу, якi ажыццяўляе арганiзацыю самастойнай работы студэнтаў, праводзiцца ў адпаведнасцi з зацверджанымi Мiнiстэрствам адукацыi Рэспублiкi Беларусь прыкладнымi нормамi часу для разлiку аб'ёму вучэбнай i вучэбна-метадычнай працы.

Для ацэнкi якасцi самастойнай работы студэнтаў праводзiцца кантроль за яе выкананнем. Формы кантролю самастойнай працы студэнтаў вызначаюцца ВНУ (субяседаванне, праверка i абарона iндывiдуальных заданняў, калёквiумы, кантрольныя работы, рэфераты, абарона курсавых работ, тэсцiраванне, прыняцце залiкаў, вусны i пiсьмовы экзамены i г.д.).

8.5 Патрабаваннi да арганiзацыi iдэалагiчнай i выхаваўчай працы

Iдэалагiчная i выхаваўчая праца студэнтаў арганiзуецца ў адпаведнасцi з нарматыўным i праграмна-метадычным забеспячэннем вучэбна-выхаваўчага працэсу ў ВНУ, Палажэннем аб iдэалагiчнай i выхаваўчай працы, распрацаванымi i зацверджанымi ВНУ з улiкам патрабаванняў i рэкамендацый Мiнiстэрства адукацыi Рэспублiкi Беларусь.

Важнейшымi прынцыпамi ажыццяўлення выхаваўчай працы са студэнтамi з'яўляюцца:

- узгодненасць патрабаванняў да зместу i метадаў навучання i выхавання студэнтаў, што забяспечваюць вучэбную i сацыяльную актыўнасць;

- далучэнне студэнтаў да сацыяльна-значнай працы, якая спрыяе атрыманню студэнтамi арганiзацыйна-кiраўнiчых, камунiкатыўных уменняў, вопыту выражэння задач, фармiраванню iх грамадзянскай пазiцыi, прыняццю iмi этычных i маральных каштоўнасцей i культурна-гiстарычных традыцый беларускага народа;

- грамадзянска-патрыятычнае i духоўна-маральнае выхаванне, веданне культурнай спадчыны, прафiлактыка правапарушэнняў.

Мэта iдэалагiчнай i выхаваўчай працы - фармiраванне i развiццё ў студэнтаў каштоўнасных арыентацый, нормаў i правiлаў паводзiн на аснове дзяржаўнай iдэалогii, iдэй гуманiзму, дабра i справядлiвасцi. Выпускнiк павiнен валодаць грамадзянскай смеласцю, прававой i палiтычнай культурай, павагай да закону i беражлiвымi адносiнамi да сацыяльных каштоўнасцей прававой дзяржавы, гонару i годнасцi грамадзянiна.

Фармiраванне адзiнага працэсу навучання i выхавання ўключае вучэбна-выхаваўчую працу, прафесiйную накiраванасць выхаваўчай працы выпускаючых кафедраў, правядзенне выхаваўчай працы ўсiмi кафедрамi, дзейнасць iнстытута куратараў вучэбных груп, факультэцкiя i агульнаўнiверсiтэцкiя мерапрыемствы, выхаваўчую работу ў студэнцкiх iнтэрнатах, развiццё студэнцкага самакiравання, метадычнае забеспячэнне выхаваўчага працэсу.

8.6 Агульныя патрабаваннi да кантролю якасцi адукацыi i сродкаў дыягностыкi

Якасныя паказчыкi падрыхтоўкi студэнтаў (выпускнiкоў) вызначаюцца дадзеным стандартам i прадстаўлены групамi кампетэнцый.

Агульныя патрабаваннi да кантролю якасцi адукацыi ўстаноўлены ў адпаведнасцi з нарматыўнымi дакументамi Мiнiстэрства адукацыi.

Ацэнка ведаў студэнта на курсавых i дзяржаўных экзаменах, курсавых дыферэнцыраваных залiках, пры абароне курсавых прац, здачы дыферэнцыраваных залiкаў па практыках, абароне дыпломных прац адбываецца па 10-бальнай шкале.

Ацэнка вучэбных дасягненняў студэнтаў, выконваемая паэтапна па канкрэтных модулях (раздзелах) вучэбнай дысцыплiны, ажыццяўляецца кафедрай у адпаведнасцi з выбранай шкалой адзнак.

Для кантролю якасцi адукацыi выкарыстоўваюцца наступныя сродкi дыягностыкi:

- тэсты па асобных раздзелах дысцыплiны i дысцыплiны ў цэлым;

- пiсьмовыя кантрольныя працы;

- вуснае апытванне ў час заняткаў;

- падрыхтоўка рэфератаў па асобных раздзелах дысцыплiны;

- выступление студэнтаў на семiнарах па распрацаваных iмi тэмах;

- абарона курсавьгх прац;

- абарона справаздач па вытворчых практыках;

- пiсьмовы экзамен;

- вусны экзамен;

- абарона дыпломнай працы.

9 Патрабаваннi да вынiковай дзяржаўнай атэстацыi выпускнiка

9.1 Агульныя патрабаваннi

9.1.1 Вынiковая атэстацыя выпускнiка ўключае дзяржаўныя экзамены па спецыяльнасцi, напрамку спецыяльнасцi i спецыялiзацыi i абарону дыпломнай работы, якiя дазваляюць вызначыць тэарэтычную i практычную падрыхтаванасць выпускнiка да выканання сацыяльна-прафесiйных задач.

9.1.2 Атэстацыйныя аспекты, што ўваходзяць у склад дзяржаўнай атэстацыi выпускнiка, праводзяцца ў адпаведнасцi з адукацыйнай праграмай першай ступенi вышэйшай адукацыi, устаноўленай дадзеным стандартам.

9.2 Патрабаваннi да дзяржаўнага экзамену

Дзяржаўныя экзамены па спецыяльнасцi, напрамку спецыяльнасцi i спецыялiзацыi праводзяцца на пасяджэннi Дзяржаўнай экзаменацыйнай камiсii.

Праграма i парадак правядзення дзяржаўных экзаменаў па спецыяльнасцi, напрамку спецыяльнасцi i спецыялiзацыi распрацоўваюцца вышэйшай навучальнай установай у адпаведнасцi з Палажэннем аб вынiковай дзяржаўнай атэстацыi выпускнiкоў, зацверджаным Мiнiстэрствам адукацыi Рэспублiкi Беларусь.

9.3 Патрабаваннi да дыпломнай работы

Патрабаваннi да структуры, зместу, памеру i парадку абароны дыпломнай работы вызначаюцца навучальнай установай на аснове дадзенага адукацыйнага стандарту i Палажэння аб вынiковай дзяржаўнай атэстацыi выпускнiкоў, зацверджанага Мiнiстэрствам адукацыi Рэспублiкi Беларусь.

Бiблiяграфiя

[1] Закон Республики Беларусь "О высшем образовании" от 11 июля 2007 г. N 252-З

[2] ОСРБ 1-21 05 01-2008 Вышэйшая адукацыя. Першая ступень Спецыяльнасць 1-21 05 01 Беларуская фiлалогiя

[3] Об основных направлениях развития национальной системы образования. Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 12 апреля 1999 г. N 500

[4] Положение о ступенях высшего образования. Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 14 октября 2002 г. N 1419 "Об утверждении Положения о ступенях высшего образования"

[5] СТБ ИСО 9000-2006 Системы менеждмента качества. Основные положения и словарь

[6] МСКО Международная стандартная классификация образования/ЮНЕСКО, 1997

[7] СТБ 22.04-2005 Термины и определения в сфере образования

[8] ОКРБ 011-2009 Специальности и квалификации

[9] СТБ 22.0.1-96 Система стандартов в сфере образования. Основные положения

[10] ОСРБ 1-21 05 01-2008 Вышэйшая адукацыя. Першая ступень Спецыяльнасць 1-21 05 01 Беларуская фiлалогiя

[11] РД РБ 02100.5.227-2006 Высшее образование. Первая ступень. Цикл социально-гуманитарных дисциплин

ОСРБ 1-21 05 02-03(04)-2010

ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЙ СТАНДАРТ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ

ВЫСШЕЕ ОБРАЗОВАНИЕ ПЕРВАЯ СТУПЕНЬ

СПЕЦИАЛЬНОСТЬ 1-21 05 02 РУССКАЯ ФИЛОЛОГИЯ (ПО НАПРАВЛЕНИЯМ) НАПРАВЛЕНИЕ 1-21 05 02-03 РУССКАЯ ФИЛОЛОГИЯ (ДЕЛОВАЯ КОММУНИКАЦИЯ) НАПРАВЛЕНИЕ 1-21 05 02-04 РУССКАЯ ФИЛОЛОГИЯ (РУССКИЙ ЯЗЫК КАК ИНОСТРАННЫЙ) КВАЛИФИКАЦИЯ ФИЛОЛОГ. ПРЕПОДАВАТЕЛЬ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ. СПЕЦИАЛИСТ ПО ДЕЛОВОЙ КОММУНИКАЦИИ ФИЛОЛОГ. ПРЕПОДАВАТЕЛЬ РУССКОГО ЯЗЫКА И ЛИТЕРАТУРЫ, РУССКОГО ЯЗЫКА КАК ИНОСТРАННОГО

ВЫШЭЙШАЯ АДУКАЦЫЯ ПЕРШАЯ СТУПЕНЬ

СПЕЦЫЯЛЬНАСЦЬ 1-21 05 02 РУСКАЯ ФIЛАЛОГIЯ (ПА НАПРАМКАХ) НАПРАМАК 1-21 05 02-03 РУСКАЯ ФIЛАЛОГIЯ (ДЗЕЛАВАЯ КАМУНIКАЦЫЯ) НАПРАМАК 1-21 05 02-04 РУСКАЯ ФIЛАЛОГIЯ (РУСКАЯ МОВА ЯК ЗАМЕЖНАЯ) КВАЛIФIКАЦЫЯ ФIЛОЛАГ. ВЫКЛАДЧЫК РУСКАЙ МОВЫ I ЛIТАРАТУРЫ. СПЕЦЫЯЛIСТ ПА ДЗЕЛАВОЙ КАМУНIКАЦЫI ФIЛОЛАГ. ВЫКЛАДЧЫК РУСКАЙ МОВЫ I ЛIТАРАТУРЫ, РУСКАЙ МОВЫ ЯК ЗАМЕЖНАЙ

HIGHER EDUCATION FIRST DEGREE

SPECIALITY 1-21 05 02 RUSSIAN PHILOLOGY (IN DIRECTIONS) DIRECTION 1-21 05 02-03 RUSSIAN PHILOLOGY (BUSINESS COMMUNICATION) DIRECTION 1-21 05 02-04 RUSSIAN PHILOLOGY (RUSSIAN AS A FOREIGN LANGUAGE) QUALIFICATION PHILOLOGIST. TEACHER OF THE RUSSIAN LANGUAGE AND LITERATURE. SPECIALIST IN BUSINESS COMMUNICATION PHILOLOGIST. TEACHER OF THE RUSSIAN LANGUAGE AND LITERATURE, THE RUSSIAN LANGUAGE FOR FOREIGNERS

Министерство образования Республики Беларусь Минск

УДК 378:1/3 (083.74)

Ключевые слова: высшее образование, первая ступень, русская филология, филолог, преподаватель русского языка и литературы, деловая коммуникация, русский язык, русская литература, русский язык как иностранный, специальность, специализация, квалификация, специалист по деловой коммуникации, компетенция, образовательная программа, типовой учебный план, учебные программы дисциплин, практика, квалификационная характеристика, итоговая государственная аттестация, зачетная единица.

МКС 03.180

Предисловие

1 РАЗРАБОТАН Белорусским государственным университетом

ИСПОЛНИТЕЛИ:

Ровдо И.С., профессор, доктор филологических наук (руководитель);

Гончарова-Грабовская С.Я., профессор, доктор филологических наук;

Волынец Т.Н., профессор, доктор филологических наук;

Долбик Е.Е., доцент, кандидат филологических наук;

Таяновская И.В., доцент, кандидат педагогических наук;

Гербик Л.Ф., доцент, кандидат филологических наук;

Хмельницкий Н.Н., доцент, кандидат филологических наук

ВНЕСЕН Управлением высшего и среднего специального образования Министерства образования Республики Беларусь

2 УТВЕРЖДЕН И ВВЕДЕН В ДЕЙСТВИЕ постановлением Министерства образования Республики Беларусь 12.08.2010 г. N 91

3 ВВЕДЕН ВПЕРВЫЕ

Настоящий образовательный стандарт не может быть тиражирован и распространен без разрешения Министерства образования Республики Беларусь

Издан на русском языке

Содержание

1 Область применения

2 Нормативные ссылки

3 Основные термины и определения

4 Общие положения

4.1 Общая характеристика специальности

4.2 Требования к предшествующему уровню подготовки

4.3 Общие цели подготовки специалиста

4.4 Формы обучения по специальности

4.5 Сроки подготовки специалиста

5 Квалификационная характеристика специалиста

5.1 Сфера профессиональной деятельности

5.2 Объекты профессиональной деятельности

5.3 Виды профессиональной деятельности

5.4 Задачи профессиональной деятельности

5.5 Состав компетенций

6 Требования к уровню подготовки выпускника

6.1 Общие требования к уровню подготовки

6.2 Требования к академическим компетенциям

6.3 Требования к социально-личностным компетенциям

6.4 Требования к профессиональным компетенциям

7 Требования к образовательной программе и ее реализации

7.1 Состав образовательной программы

7.2 Требования к разработке образовательной программы

7.3 Требования к срокам реализации образовательной программы

7.4 Типовой учебный план

7.5 Требования к обязательному минимуму содержания учебных программ и компетенциям по дисциплинам

7.6 Требования к содержанию и организации практик

8 Требования к обеспечению качества образовательного процесса

8.1 Требования к кадровому обеспечению

8.2 Требования к учебно-методическому обеспечению

8.3 Требования к материально-техническому обеспечению

8.4 Требования к организации самостоятельной работы студентов

8.5 Требования к организации идеологической и воспитательной работы

8.6 Общие требования к контролю качества образования и средствам диагностики

9 Требования к итоговой государственной аттестации выпускника

9.1 Общие требования

9.2 Требования к государственному экзамену

9.3 Требования к дипломной работе

Приложение Библиография

Дата введения 2010-09-01

1 Область применения

Настоящий образовательный стандарт устанавливает цели и задачи профессиональной деятельности специалиста, требования к уровню подготовки выпускника вуза, требования к содержанию образовательной программы и ее реализации, требования к обеспечению образовательного процесса и итоговой государственной аттестации выпускника.

Стандарт применяется при разработке нормативно-методических документов и учебно-программной документации, регулирующей образовательный процесс в высшей школе, а также при оценке качества высшего образования.

Стандарт обязателен для применения во всех учреждениях, обеспечивающих получение высшего образования (высших учебных заведениях), расположенных на территории Республики Беларусь, независимо от их принадлежности и форм собственности.

2 Нормативные ссылки

В настоящем стандарте использованы ссылки на следующие нормативные документы:

СТБ 22.0.1-96 Система стандартов в сфере образования. Основные положения

СТБ ИСО 9000-2006 Системы менеджмента качества. Основные положения и словарь

ОКРБ 011-2009 Специальности и квалификации

ОСРБ 1-21 05 02-2008 Образовательный стандарт РБ. Высшее образование. Первая ступень. Специальность 1-21 05 02-2008 Русская филология

РД РБ 02100.5.227-2006 Высшее образование. Первая ступень. Цикл социально-гуманитарных дисциплин.

3 Основные термины и определения

В настоящем стандарте применяются термины с соответствующими определениями.

Дидактическая единица - автономная часть содержания учебной дисциплины, выраженная в названиях тем, разделов или модулей.

Деловая коммуникация - вид профессиональной деятельности, который требует определенных знаний, умений и компетенций в области деловой коммуникации, делового этикета и деловой культуры.

Зачетная единица - мера количественного измерения учебной нагрузки студента по овладению учебным предметом, включающей аудиторные часы и внеаудиторную самостоятельную работу, в том числе подготовку и сдачу экзамена.

Качество высшего образования - соответствие высшего образования (как результата, как процесса, как социальной системы) потребностям, интересам личности, общества, государства.

Квалификационная характеристика специалиста - обобщенная норма качества подготовки по определенной специальности (специализации) с соответствующей квалификацией, включающая сферы, объекты, виды и задачи профессиональной деятельности, а также состав компетенций, необходимых для выполнения функциональных обязанностей в условиях социально регулируемого рынка.

Квалификация - знания, умения и навыки, необходимые для той или иной профессии на рынках труда, подтвержденные документом (СТБ 22.0.1).

Компетентность - выраженная способность применять свои знания и умения (СТБ ИСО 9000).

Компетенция - знания, умения и опыт, необходимые для решения теоретических и практических задач.

Обеспечение качества - скоординированная деятельность по руководству и управлению организацией, направленная на создание уверенности, что требования к качеству будут выполнены (СТБ ИСО 9000).

Образовательная программа - система целей, задач и содержания образования, определяемая образовательными стандартами и разработанными на их основе учебными планами и учебными программами.

Подготовка - процесс обучения и воспитания, направленный на овладение будущими специалистами компетенциями, позволяющими решать социальные, профессиональные и личностные проблемы.

Преподаватель русского языка и литературы - профессиональная квалификация специалиста с высшим университетским образованием в области русского языка и литературы.

Преподаватель русского языка как иностранного - профессиональная квалификация специалиста с высшим университетским образованием в области русского языка как иностранного.

Русская филология - наука о русском языке и литературе.

Русский язык как иностранный - особое научное направление, занимающееся разработкой методов решения практических задач, связанных с преподаванием русского языка иностранным гражданам.

Специалист по деловой коммуникации - профессиональная квалификация специалиста с высшим университетским образованием в области деловой коммуникации, делового этикета и деловой культуры.

Специальность - вид профессиональной деятельности, требующий определенных знаний, умений и компетенций, приобретаемых путем обучения и практического опыта (ОКРБ 011).

Типовой учебный план - составная часть образовательной программы, регламентирующая структуру и содержание подготовки специалиста, виды учебных занятий и формы контроля знаний, которая учитывает государственные, социальные и личные потребности обучаемых, определяет степень самостоятельности вуза.

Типовая учебная программа дисциплины - учебно-методический документ, определяющий цели, задачи и содержание теоретической и практической подготовки выпускника вуза по учебной дисциплине, который разрабатывается на основе образовательного стандарта по специальности и утверждается в установленном порядке Министерством образования.

Учебный план специальности - учебно-методический документ вуза, разработанный на основе образовательного стандарта по специальности, содержащий график учебного процесса, формы, виды и сроки проведения учебных занятий, итогового и поэтапного контроля, перечень и объем циклов дисциплин с учетом региональных и отраслевых особенностей вуза.

Учебная программа дисциплины - учебно-методический документ вуза, разрабатываемый на основе типовой учебной программы и определяющий цели и содержание теоретической и практической подготовки специалиста по учебной дисциплине, входящей в учебный план специальности, раскрывающий основные методические подходы к преподаванию дисциплины.

Филолог - профессиональная квалификация специалиста с высшим университетским образованием в области филологии.

Филология - наука о языках и литературах.

4 Общие положения

4.1 Общая характеристика специальности

4.1.1 Подготовка выпускника по направлениям специальности 1-21 05 01-03 Русская филология (деловая коммуникация) и 1-21 05 02-04 Русская филология (русский язык как иностранный) обеспечивают получение профессиональной квалификации: "Филолог. Преподаватель русского языка и литературы. Специалист по деловой коммуникации", "Филолог. Преподаватель русского языка и литературы, русского языка как иностранного".

4.1.2 Направления специальности в соответствии с ОКРБ 011 относятся к гуманитарному профилю подготовки специалистов с высшим образованием и имеют обозначение 1-21 05 02-03 и 1-21 05 02-04.

4.2 Требования к предшествующему уровню подготовки

4.2.1 Предшествующий уровень образования должен быть не ниже общего среднего образования, подтвержденный документом государственного образца.

4.2.2 Уровень подготовки абитуриента устанавливается в соответствии с утвержденными Правилами приема в высшие учебные заведения Республики Беларусь по дисциплинам:

- русский язык;

- история Беларуси;

- русская литература.

4.3 Общие цели подготовки специалиста

Общие цели подготовки специалиста:

- формирование и развитие социально-профессиональной компетентности, позволяющей сочетать академические, профессиональные, социально-личностные компетенции для решения задач в сфере профессиональной и социальной деятельности;

- воспитание духовно, интеллектуально и физически развитой личности, способной конструктивно участвовать в развитии общества и суверенного национального государства;

- формирование и развитие умений планировать, организовывать и вести педагогическую, научно-исследовательскую деятельность;

- формирование творческого потенциала личности.

4.4 Формы обучения по специальности

Обучение по специальности предусматривает следующие формы:

- очная (дневная);

- заочная.

4.5 Сроки подготовки специалиста

Нормативный срок подготовки специалиста при дневной форме обучения составляет 5 лет и оценивается не менее 300 зачетными единицами.

Нормативный срок подготовки специалиста по заочной форме обучения увеличивается соответственно на 1 год.

5 Квалификационная характеристика специалиста

5.1 Сфера профессиональной деятельности

Сфера профессиональной деятельности:

- филологическая наука;

- филологическое образование;

- культура;

- управление.

5.2 Объекты профессиональной деятельности

Объектами профессиональной деятельности являются: области языкознания и литературоведения, история русского языка, история русской литературы, преподавание русского языка и литературы, компьютерное обеспечение филологической деятельности, литературно-издательское дело, культурно-просветительская работа.

5.3 Виды профессиональной деятельности

Выпускник вуза должен быть компетентным в следующих видах деятельности:

- научно-исследовательская;

- педагогическая;

- коммуникативно-деловая;

- культурно-просветительская;

- организационно-управленческая;

- инновационная.

5.4 Задачи профессиональной деятельности

Выпускник вуза должен быть компетентен решать следующие профессиональные задачи:

- управление учебно-познавательной, научно-исследовательской и другими видами деятельности обучаемых;

- регулирование отношений и взаимодействий в педагогическом процессе;

- использование оптимальных форм, методов, средств обучения и воспитания;

- организация учебных занятий;

- организация самостоятельной работы обучаемых;

- развитие навыков работы учащихся с учебной, справочной, научной литературой и другими источниками информации;

- проведение психолого-педагогических исследований;

- перевод текстов с русского языка на белорусский и наоборот;

- редактирование текстов;

- проведение научных исследований с соответствующим оформлением результатов.

5.5 Состав компетенций

Подготовка специалиста должна обеспечивать формирование следующих групп компетенций:

академических компетенций, включающих знания и умения по изученным дисциплинам, способности и умения учиться;

социально-личностных компетенций, включающих культурно-ценностные ориентации, знание идеологических, нравственных ценностей общества и государства и умение следовать им;

профессиональных компетенций, включающих знания и умения формулировать проблемы, решать задачи, разрабатывать планы и обеспечивать их выполнение в избранной сфере профессиональной деятельности.

6 Требования к уровню подготовки выпускника

6.1 Общие требования к уровню подготовки

6.1.1 Выпускник должен иметь достаточный уровень знаний и умений в области социально-гуманитарных, естественнонаучных, общепрофессиональных и специальных дисциплин, дисциплин специализации для осуществления социально-профессиональной деятельности.

6.1.2 Выпускник должен уметь непрерывно пополнять свои знания, анализировать исторические и современные проблемы социально-экономической и духовной жизни общества, знать идеологию белорусского государства, нравственные и правовые нормы, уметь учитывать их в своей жизнедеятельности.

6.1.3 Выпускник должен владеть государственными языками (белорусским, русским), одним или несколькими иностранными языками, быть готовым к постоянному профессиональному, культурному и физическому самосовершенствованию.

6.2 Требования к академическим компетенциям

Выпускник должен обладать следующими академическими компетенциями:

- владеть базовыми научно-теоретическими знаниями и применять их для решения теоретических и практических задач;

- владеть системным и сравнительным анализом;

- владеть исследовательскими навыками;

- заниматься самообразованием, повышать свою квалификацию;

- быть способным продуцировать новые идеи;

- владеть междисциплинарным подходом при решении проблем;

- иметь навыки, связанные с использованием компьютерных технологий и управлением информацией.

6.3 Требования к социально-личностным компетенциям

Выпускник должен иметь следующие социально-личностные компетенции:

- обладать качествами гражданственности;

- быть способным к социальному взаимодействию;

- обладать способностью к межличностным коммуникациям;

- обладать навыками здорового образа жизни;

- быть способным к критике и самокритике;

- уметь работать в коллективе.

6.4 Требования к профессиональным компетенциям

Выпускник должен обладать следующими профессиональными компетенциями по видам деятельности, быть способным:

в научно-исследовательской деятельности:

- планировать, организовывать и вести научно-исследовательскую деятельность;

- формулировать и решать задачи, возникающие в ходе научно-исследовательской деятельности;

- выбирать необходимые методы исследования, модифицировать существующие и разрабатывать новые методы, исходя из задач конкретного исследования;

- использовать в работе современные компьютерные методы сбора, обработки и хранения информации;

- диалектически мыслить, аргументировать свою точку зрения, анализировать факты, прогнозировать развитие событий;

- представлять итоги научной работы в соответствии с предъявляемыми требованиями;

- применять методику реферирования и редактирования текста;

- пользоваться научной и справочной литературой на русском, белорусском и иностранных языках;

в педагогической деятельности:

- планировать, организовывать и вести педагогическую (учебную, методическую, воспитательную) деятельность;

- применять различные технологии обучения языку и литературе, русскому языку как иностранному;

- сознательно применять систему знаний о сфере образования, сущности, содержании и структуре образовательного процесса;

- использовать в деятельности навыки педагогического общения;

- применять на практике знания об истории и современных тенденциях развития психолого-педагогических концепций и методик преподавания русского языка и литературы, русского языка как иностранного;

в коммуникативно-деловой деятельности:

- работать в учреждениях и организациях разного профиля, средствах массовой информации (радио, телевидение и других);

- применять на практике методику делового сотрудничества;

- использовать в работе современные стратегии и тактики коммуникативно оправданного речевого поведения;

- использовать в своей деятельности навыки конструктивного педагогического взаимодействия;

- создавать и редактировать документы с учетом специфики деловой коммуникации;

в культурно-просветительской деятельности:

- внедрять политику государства в области культуры и образования;

- пропагандировать и приумножать достижения культурного наследия белорусского народа в области языка, литературы, музыки, изобразительного искусства и др.;

- использовать в профессиональной деятельности краеведческий материал;

в организационно-управленческой деятельности:

- работать с юридической литературой и трудовым законодательством;

- организовывать работу малых коллективов исполнителей для достижения поставленных целей;

- контролировать и поддерживать трудовую и производственную дисциплину;

- составлять документацию (графики работ, инструкции, планы, заявки, деловые письма и т.п.), а также отчетную документацию по установленным формам;

- взаимодействовать со специалистами смежных профилей;

- анализировать и оценивать собранные данные;

- разрабатывать и согласовывать представляемые материалы;

- вести переговоры, разрабатывать контракты с другими заинтересованными участниками;

- готовить доклады, материалы к презентациям и представительствовать на них;

- пользоваться глобальными информационными ресурсами;

- использовать современные средства телекоммуникаций;

в инновационной деятельности:

- осуществлять поиск, систематизацию и анализ информации по перспективам развития отрасли, инновационным технологиям, проектам и решениям;

- определять цели инноваций и способы их достижения;

- работать с научной, технической и патентной литературой;

- оценивать конкурентоспособность и экономическую эффективность разрабатываемых технологий;

- применять методы анализа и организации внедрения инноваций;

- составлять договоры совместной деятельности по освоению новых технологий;

- готовить проекты лицензионных договоров о передаче прав на использование объектов интеллектуальной собственности.

7 Требования к образовательной программе и ее реализации

7.1 Состав образовательной программы

7.1.1 Образовательная программа должна включать: учебный план, программы учебных дисциплин, программы учебных и производственных практик, порядок выполнения дипломной работы, программу государственного экзамена, которые должны соответствовать требованиям настоящего стандарта.

7.1.2 Образовательная программа подготовки выпускника должна предусматривать изучение студентом следующих циклов:

- социально-гуманитарных дисциплин;

- естественнонаучных дисциплин;

- общепрофессиональных и специальных дисциплин;

- дисциплин специализации.

7.2 Требования к разработке образовательной программы

7.2.1 Максимальный объем учебной нагрузки студентов не должен превышать 54 академических часа в неделю, включая все виды аудиторной и внеаудиторной работы.

7.2.2 Объем обязательных аудиторных занятий студентов, определяемый вузом с учетом специальности, специфики организации учебного процесса, оснащения учебно-лабораторной базы, информационного, учебно-методического обеспечения, должен быть установлен в пределах 24 - 36 часов.

7.2.3 В часы, отводимые на самостоятельную работу по учебной дисциплине, включается время, предусмотренное на подготовку к экзаменам.

7.2.4 При разработке учебного плана вуз имеет право изменять количество часов, отводимых на освоение учебного материала: для циклов дисциплин - в пределах 5%, для дисциплин, входящих в цикл, - в пределах 10% без превышения максимального недельного объема нагрузки студента и при сохранении требований к содержанию, указанных в настоящем стандарте.

7.3 Требования к срокам реализации образовательной программы

7.3.1 Срок реализации образовательной программы при дневной форме обучения составляет 256 недель. Продолжительность обучения по видам учебной деятельности - в соответствии с таблицей 1.

Таблица 1

----------------------------------------------+-----------------------
¦                                             ¦   Продолжительность при   ¦
¦  Виды деятельности, установленные учебным   ¦   сроке обучения 5 лет    ¦
¦                   планом                    +-----------------+---------+
¦                                             ¦     недели      ¦  часы   ¦
+---------------------------------------------+-----------------+---------+
¦Теоретическое обучение. Практические занятия ¦       152       ¦  8208   ¦
+---------------------------------------------+-----------------+---------+
¦Экзаменационные сессии                       ¦       34        ¦  1836   ¦
+---------------------------------------------+-----------------+---------+
¦Практика                                     ¦       20        ¦  1080   ¦
+---------------------------------------------+-----------------+---------+
¦Дипломная работа                             ¦        6        ¦   324   ¦
+---------------------------------------------+-----------------+---------+
¦Итоговая государственная аттестация          ¦        4        ¦   216   ¦
+---------------------------------------------+-----------------+---------+
¦Каникулы (включая 4 недели последипломного   ¦                 ¦         ¦
¦отпуска)                                     ¦       40        ¦         ¦
+---------------------------------------------+-----------------+---------+
¦                                       Всего ¦       256       ¦  11664  ¦
¦---------------------------------------------+-----------------+----------

7.3.2 При заочной форме обучения студенту должна быть обеспечена возможность занятий с преподавателем в объеме не менее 160 часов в год.

7.4 Типовой учебный план

7.4.1 Типовой учебный план разрабатывается в соответствии со структурой, приведенной в таблице 2.

Таблице 2

-----+----------------------+------------------------------------+----
¦    ¦                      ¦        Объем работы (часов)        ¦        ¦
¦    ¦                      +--------+---------------------------+        ¦
¦ N  ¦     Наименование     ¦        ¦          из них           ¦Зачетные¦
¦п/п ¦      дисциплины      ¦ Всего  +-----------+---------------+единицы ¦
¦    ¦                      ¦        ¦аудиторные ¦самостоятельная¦        ¦
¦    ¦                      ¦        ¦  занятия  ¦    работа     ¦        ¦
+----+----------------------+--------+-----------+---------------+--------+
¦ I  ¦Цикл социально-       ¦  1512  ¦  672/472  ¦      334      ¦   40   ¦
¦    ¦гуманитарных          ¦        ¦           ¦               ¦        ¦
¦    ¦дисциплин             ¦        ¦           ¦               ¦        ¦
+----+----------------------+--------+-----------+---------------+--------+
¦ 1  ¦Обязательный          ¦  1360  ¦  604/472  ¦      284      ¦   34   ¦
¦    ¦компонент             ¦        ¦           ¦               ¦        ¦
+----+----------------------+--------+-----------+---------------+--------+
¦1.1 ¦История Беларуси      ¦  102   ¦    72     ¦      30       ¦   4    ¦
+----+----------------------+--------+-----------+---------------+--------+
¦1.2 ¦Основы идеологии      ¦   36   ¦    24     ¦      12       ¦   1    ¦
¦    ¦белорусского          ¦        ¦           ¦               ¦        ¦
¦    ¦государства           ¦        ¦           ¦               ¦        ¦
+----+----------------------+--------+-----------+---------------+--------+
¦1.3 ¦Философия             ¦  102   ¦    76     ¦      26       ¦   4    ¦
+----+----------------------+--------+-----------+---------------+--------+

dokumenty archiwalne Папярэдні | Наступны


	Под общей редакцией Валерия Левоневского