ПАСТАНОВА САВЕТА МIНIСТРАЎ РЭСПУБЛIКI БЕЛАРУСЬ
20 лютага 2003 г. № 285
АБ ЗАЦВЯРДЖЭННI СТАТУТА ДЗЯРЖАЎНАЙ УСТАНОВЫ
"НАЦЫЯНАЛЬНАЯ БIБЛIЯТЭКА БЕЛАРУСI"
![Изменения и дополнения:
Постановление Совета Министров Республики Беларусь от 19
августа 2006 г. № 1063 (Национальный реестр правовых актов
Республики Беларусь, 2006 г., № 141, 5/22779)].
У адпаведнасцi з артыкулам 23 Закона Рэспублiкi Беларусь ад 22
сакавiка 1995 г. "Аб бiблiятэчнай справе ў Рэспублiцы Беларусь"
Савет Miнicтpaў Рэспублiкi Беларусь пастанаўляе:
Зацвердзiць прыкладзены Статут дзяржаўнай установы
"Нацыянальная бiблiятэка Беларусi".
Першы намеснiк Прэм'ер-мiнiстра
Рэспублiкi Беларусь С.СIДОРСКI
Пастанова
Савета Міністраў
Рэспублікі Беларусь
20.02.2003 № 285
(у рэдакцыі пастановы
Савета Міністраў
Рэспублікі Беларусь
19.08.2006 № 1063)
СТАТУТ
дзяржаўнай установы «Нацыянальная бібліятэка Беларусі»
ГЛАВА 1
АГУЛЬНЫЯ ПАЛАЖЭННІ
1. Дзяржаўная ўстанова «Нацыянальная бібліятэка Беларусі»
(далей - бібліятэка) - галоўная універсальная навуковая бібліятэка
дзяржавы, носьбіт агульначалавечых духоўных каштоўнасцей, скарбніца
культурных здабыткаў народа, яго нацыянальнай памяці, рэспубліканскі
інфармацыйны і сацыякультурны цэнтр.
2. Бібліятэка з'яўляецца юрыдычнай асобай, мае адасобленую
маёмасць, самастойны баланс, рахункі ў банках, у тым ліку валютныя,
круглую пячатку з выявай Дзяржаўнага герба Рэспублікі Беларусь і
сваім найменнем, штампы, бланкі, уласную сімволіку.
3. Бібліятэка з'яўляецца дзяржаўнай, нацыянальнай,
універсальнай, публічнай бібліятэкай.
4. У сваёй дзейнасці бібліятэка кіруецца заканадаўствам
Рэспублікі Беларусь, рэкамендацыямі ЮНЕСКА для нацыянальных
бібліятэк, міжнароднымі дагаворамі, заключанымі Рэспублікай
Беларусь, дадзеным Статутам.
5. Бібліятэка падпарадкоўваецца Міністэрству культуры.
6. Поўнае найменне бібліятэкі:
на беларускай мове - дзяржаўная ўстанова «Нацыянальная
бібліятэка Беларусі»;
на рускай мове - государственное учреждение «Национальная
библиотека Беларуси»;
скарочанае найменне бібліятэкі:
на беларускай мове - Нацыянальная бібліятэка Беларусі;
на рускай мове - Национальная библиотека Беларуси.
7. Бібліятэка з'яўляецца:
агульнадзяржаўным сховішчам нацыянальнага дакумента і
беларусікі, а таксама замежных дакументаў, якія маюць навуковую,
культурную і мастацкую каштоўнасць;
дэпазітарыем матэрыялаў ААН і ЮНЕСКА;
міжгаліновым дэпазітарыем Рэспублікі Беларусь;
цэнтрам рэспубліканскага дакументаабмену;
каардынацыйным і метадычным цэнтрам рэспубліканскага значэння;
нацыянальным цэнтрам міжбібліятэчнага абанемента;
цэнтрам карпаратыўнай каталагізацыі;
рэспубліканскім цэнтрам аўтаматызаванай інфармацыйна-
бібліятэчнай сістэмы;
навукова-даследчай установай па бібліятэказнаўству,
бібліяграфазнаўству, кнігазнаўству.
8. Бібліятэка мае права:
самастойна вызначаць змест і формы сваёй дзейнасці ў
адпаведнасці з заканадаўствам, мэтамі, задачамі і функцыямі,
зацверджанымі дадзеным Статутам;
ажыццяўляць у адпаведнасці з заканадаўствам і дадзеным
Статутам прадпрымальніцкую дзейнасць, у тым ліку аказваць платныя
паслугі, пералік якіх зацвярджаецца Міністэрствам культуры;
адкрываць у парадку, устаноўленым заканадаўствам, рахункі ў
банках, у тым ліку валютныя;
вызначаць крыніцы камплектавання інфармацыйных рэсурсаў і
бібліятэчных фондаў;
фарміраваць абменныя бібліятэчныя фонды для ажыццяўлення
ўнутрырэспубліканскага і міжнароднага дакументаабмену;
выключаць і рэалізоўваць дакументы з бібліятэчных фондаў у
адпаведнасці з заканадаўствам;
вызначаць умовы ўзаемадзеяння паміж удзельнікамі сістэмы
карпаратыўнай каталагізацыі;
зацвярджаць па ўзгадненню з Міністэрствам культуры Правілы
карыстання бібліятэкай;
прымаць меры па кампенсацыі ўрону, нанесенага карыстальнікамі
бібліятэкі, у адпаведнасці з заканадаўствам;
вызначаць умовы выкарыстання інфармацыйных рэсурсаў на аснове
дагавораў з юрыдычнымі і фізічнымі асобамі;
часова вывозіць дакументы з бібліятэчных фондаў за межы краіны
ў адпаведнасці з заканадаўствам;
удзельнічаць на конкурснай ці іншай аснове ў рэалізацыі
дзяржаўных праграм развіцця бібліятэчнай справы;
узаемадзейнічаць з бібліятэкамі і іншымі ўстановамі замежных
краін, у тым ліку заключаць дагаворы аб супрацоўніцтве, уваходзіць
ва ўстаноўленым парадку ў міжнародныя бібліятэчна-інфармацыйныя
арганізацыі, удзельнічаць у рэалізацыі міжнародных і іншых праграм у
галіне бібліятэчнай справы;
выкарыстоўваць у рэкламных ці іншых мэтах уласнае найменне,
сімволіку, выявы свайго будынка, рэпрадукцыі культурных
каштоўнасцей, якія захоўваюцца ў фондах бібліятэкі, а таксама даваць
такое права іншым юрыдычным і фізічным асобам у адпаведнасці з
заканадаўствам;
страхаваць сваю маёмасць;
засноўваць сродкі масавай інфармацыі.
9. Бібліятэка можа ад свайго імя набываць маёмасныя і
асабістыя немаёмасныя правы, у тым ліку на аб'екты інтэлектуальнай
уласнасці, і несці абавязацельствы, быць істцом ці адказчыкам у
судзе.
10. Бібліятэка нясе адказнасць па сваіх абавязацельствах у
адпаведнасці з заканадаўствам.
11. Бібліятэка забяспечвае грамадзянам раўнапраўны доступ да
інфармацыйных рэсурсаў.
12. Карыстанне бібліятэкай бясплатнае, апрача дадатковых відаў
паслуг, пералік якіх зацвярджаецца Міністэрствам культуры.
13. Фонд бібліятэкі як асабліва каштоўны аб'ект гісторыка-
культурнай спадчыны знаходзіцца ў адпаведнасці з заканадаўствам на
асобым рэжыме аховы.
14. Дзейнасць бібліятэкі накіравана на садзейнічанне
духоўнаму, культурнаму, сацыяльнаму і эканамічнаму развіццю народа
краіны.
15. Інфармацыйныя рэсурсы бібліятэкі з'яўляюцца
агульнадаступнымі. Абмежаванні па іх выкарыстанню вызначаюцца толькі
ў мэтах аховы асабліва рэдкіх і каштоўных дакументаў, а таксама ў
выпадках, прадугледжаных заканадаўствам. Інфармацыя аб наяўнасці ў
бібліятэцы дакументаў абмежаванага карыстання з'яўляецца
агульнадаступнай.
16. Месцазнаходжанне бібліятэкі: г. Мінск, праспект
Незалежнасці, 116.
ГЛАВА 2
МЭТА, ЗАДАЧЫ, ФУНКЦЫІ І ВІДЫ ДЗЕЙНАСЦІ БІБЛІЯТЭКІ
17. Асноўнай мэтай дзейнасці бібліятэкі з'яўляецца
задавальненне універсальных інфармацыйных і сацыякультурных
патрэбнасцей грамадства.
18. Асноўныя задачы бібліятэкі:
фарміраванне грамадска значных інфармацыйных рэсурсаў;
забеспячэнне доступу ўсіх грамадзян Рэспублікі Беларусь да
нацыянальных і сусветных інфармацыйных рэсурсаў, а таксама доступу
грамадзян іншых краін да інфармацыі аб Беларусі, яе дасягненнях у
розных галінах дзейнасці;
інфармацыйнае забеспячэнне інавацыйнай дзейнасці,
папулярызацыя дасягненняў у галіне інавацыйнай дзейнасці рэспублікі;
навукова-даследчая дзейнаць у галіне бібліятэказнаўства,
бібліяграфазнаўства, кнігазнаўства;
каардынацыя дзейнасці бібліятэк і інфармацыйных арганізацый па
фарміраванню адзінай інфармацыйнай прасторы.
19. У адпаведнасці з асноўнымі задачамі бібліятэка як галоўная
універсальная навуковая бібліятэка краіны, рэспубліканскі
інфармацыйны і сацыякультурны цэнтр выконвае наступныя функцыі:
фарміруе, зберагае, пастаянна захоўвае і прадастаўляе
карыстальнікам найбольш поўны збор айчынных дакументаў і беларусікі,
навукова значных замежных дакументаў;
набывае ў першачарговым парадку бібліятэчныя зборы ў вядомых
пісьменнікаў, дзеячаў культуры і навукі, а таксама ў букіністычных
кнігарнях і на аўкцыёнах;
фарміруе фонды на ўсіх відах носьбітаў інфармацыі шляхам
атрымання абавязковых бясплатных экзэмпляраў дакументаў, якія
выдаюцца ў Рэспубліцы Беларусь, закупкі дакументаў, дакументаабмену
(у тым ліку міжнароднага) і іншых паступленняў дакументаў у
адпаведнасці з заканадаўствам;
стварае спецыялізаваныя калекцыі (інкунабулы, кірыліца,
беларускія старадрукі, рускі грамадзянскі друк, заходнееўрапейскія
выданні XVI стагоддзя, беларусіка, выяўленчыя і аўдыёвізуальныя
дакументы і іншыя);
ажыццяўляе навуковую апрацоўку дакументаў, стварае даведачна-
бібліяграфічны апарат на фонды бібліятэкі, раскрывае іх з дапамогай
электроннага каталога і сістэмы каталогаў на розных носьбітах, баз і
банкаў даных;
забяспечвае ў каардынацыі з іншымі бібліятэкамі Рэспублікі
Беларусь функцыяніраванне сістэмы карпаратыўнай каталагізацыі,
вядзенне нацыянальнага зводнага электроннага каталога;
генерыруе ўласныя інфармацыйныя рэсурсы;
фарміруе банк даных рэспубліканскіх і сусветных электронных
інфармацыйных рэсурсаў;
забяспечвае інфармацыйную і праграмную падтрымку
карпаратыўнага інтэрнет-партала;
забяспечвае каардынацыю дзейнасці бібліятэк і інфармацыйных
арганізацый рэспублікі па фарміраванню і выкарыстанню нацыянальных
інфармацыйных рэсурсаў;
арганізоўвае бібліятэчнае абслугоўванне карыстальнікаў праз
сістэму чытальных залаў, міжбібліятэчны і міжнародны абанементы ў
адпаведнасці з Правіламі карыстання бібліятэкай;
арганізоўвае доступ карыстальнікаў да айчынных і замежных
інфармацыйных рэсурсаў з дапамогай сродкаў тэлекамунікацыйнай
сувязі;
арганізоўвае інфармацыйнае забеспячэнне дзяржаўных органаў,
навуковых і іншых арганізацый;
арганізоўвае інфармацыйнае забеспячэнне інавацыйнай дзейнасці
вядучых галін прамысловасці Рэспублікі Беларусь;
задавальняе і фарміруе сацыякультурныя патрэбнасці розных
катэгорый карыстальнікаў;
забяспечвае правядзенне выставачных, культурна-асветніцкіх і
адукацыйных мерапрыемстваў;
арганізоўвае правядзенне навуковых даследаванняў у галіне
бібліятэказнаўства, бібліяграфазнаўства, кнігазнаўства,
інфармацыйных тэхналогій;
удзельнічае ў распрацоўцы і рэалізацыі дзяржаўнай палітыкі ў
галіне бібліятэчнай справы;
распрацоўвае і рэалізуе навуковыя і культурныя праекты, у тым
ліку па стварэнню адзіных інфармацыйных сетак, стандартызацыі ў
галіне бібліятэчнай справы і іншых сумежных галінах;
ажыццяўляе выдавецкую і паліграфічную дзейнасць у галіне
бібліятэчнай справы, бібліяграфіі, кнігазнаўства і сумежных навук;
ажыццяўляе навукова-метадычнае забеспячэнне дзейнасці
бібліятэк і іншых інфармацыйных устаноў краіны па ўкараненню новых
інфармацыйных тэхналогій;
супрацоўнічае з Беларускай бібліятэчнай асацыяцыяй, прымае
ўдзел у рабоце міжнародных бібліятэчных арганізацый;
супрацоўнічае з бібліятэкамі і іншымі арганізацыямі Рэспублікі
Беларусь і замежных краін у арганізацыі дакументаабмену,
міжбібліятэчнага абанемента, міжнароднага міжбібліятэчнага
абанемента, кніжных выставак, сумесных даследаванняў, двухбаковых
семінараў, нарад экспертаў, стажыровак спецыялістаў і іншых;
ажыццяўляе ўзаемадзеянне з ААН, ЮНЕСКА, іншымі міжнароднымі
арганізацыямі;
выконвае іншыя функцыі ў адпаведнасці з заканадаўствам.
20. У адпаведнасці з вызначанымі функцыямі бібліятэка
ажыццяўляе наступные віды дзейнасці згодна з Агульнадзяржаўным
класіфікатарам відаў эканамічнай дзейнасці:
выдавецкая дзейнасць (код 221);
выданне кніг (код 2211);
выданне часопісаў і перыядычных публікацый (код 2213);
выданне гуказапісаў (код 2214);
паліграфічная дзейнасць і прадастаўленне паслуг у гэтай галіне
(код 222);
брашуровачна-пераплётная і аддзелачная дзейнасць (код 2223);
выраб друкарскіх форм (код 2224);
іншая паліграфічная дзейнасць (код 2225);
капіраванне запісаных матэрыялаў (код 223);
капіраванне гуказапісаў (код 22310);
капіраванне відэазапісаў (код 2232);
капіраванне праграмных сродкаў (код 2233);
устаноўка і наладка электронна-вылічальных машын і іншага
абсталявання для апрацоўкі інфармацыі (код 30029);
неспецыялізаваны аптовы гандаль непрадуктовымі таварамі (код
51709);
рознічны гандаль кнігамі, газетамі, пісьмовымі прыладамі (код
52470);
турысцкая дзейнасць (код 6330);
здача ў наём асабістай нерухомай маёмасці (код 70200);
пракат спартыўнага інвентару (код 7140);
дзейнасць, якая звязана з вылічальнай тэхнікай (код 72);
кансультаванне па апаратных сродках і вылічальнай тэхніцы (код
721);
распрацоўка праграмнага забеспячэння і кансультаванне ў гэтай
галiне (код 722);
апрацоўка даных (код 723);
дзейнасць, якая звязана з базамі даных (код 724);
даследаванні і распрацоўкі ў галіне грамадскіх і гуманітарных
навук (код 732);
рэкламная дзейнасць (код 74400);
дзейнасць у галіне статыстыкі і сацыялогіі (код 75117);
міжнародная дзейнасць (код 7521);
іншая дзейнасць для дарослых і іншая дзейнасць, якая не
ўключана ў іншыя групоўкі (код 80424);
дзейнасць па арганізацыі адпачынку і забаў, культуры і спорту
(код 92);
дзейнасць канцэртных і тэатральных залаў і іншых устаноў
культуры (код 9232);
дзейнасць іншых аб'ектаў культуры (код 92322);
іншая дзейнасць у галіне культуры (код 925);
дзейнасць бібліятэк і архіваў (код 9251);
дзейнасць музеяў (92521);
паслугі фільма- і фанатэк (код 92511);
іншая дзейнасць па арганізацыі адпачынку і забаў, не ўключаная
ў іншыя групоўкі (92720);
дзейнасць бібліятэк (код 92512);
дзейнасць архіваў (код 92513);
фізкультурна-аздараўленчая дзейнасць (код 93040).
21. У выпадку, калі асобныя віды дзейнасці падлягаюць
ліцэнзаванню ў адпаведнасці з заканадаўствам, бібліятэка мае права
ажыццяўляць такую дзейнасць пасля атрымання адпаведных ліцэнзій.
ГЛАВА 3
МАЁМАСЦЬ БІБЛІЯТЭКІ
22. Маёмасць бібліятэкі складаюць асноўныя сродкі, у тым ліку
будынак і збудаванні, абсталяванне і іншыя матэрыяльныя каштоўнасці,
кошт якіх утрымліваецца ў самастойным балансе бібліятэкі.
Маёмасць з'яўляецца рэспубліканскай уласнасцю і належыць
бібліятэцы на правах аператыўнага кіравання.
23. Бібліятэка фінансуецца за кошт сродкаў рэспубліканскага
бюджэту.
Дадатковае фінансаванне бібліятэкі можа ажыццяўляцца за кошт
грашовых сродкаў фізічных і юрыдычных асоб, у тым ліку замежных, а
таксама грашовых сродкаў, атрыманых ад бязвыплатнай (спонсарскай)
дапамогі, аказання платных паслуг і іншай прадпрымальніцкай
дзейнасці, якая неабходна для выканання мэт, прадугледжаных дадзеным
Статутам, адпавядае гэтым мэтам і прадмету дзейнасці некамерцыйных
арганізацый, і з іншых крыніц, не забароненых заканадаўствам.
Памер грашовых сродкаў, што паступаюць з дадатковых крыніц
фінансавання, не абмяжоўваецца. Дадзеныя грашовыя сродкі не могуць
быць зняты з выкарыстання на канец бюджэтнага года, не ўлічваюцца
пры вызначэнні аб'ёмаў бюджэтнага фінансавання на наступны год і
павінны накіроўвацца на ажыццяўленне статутнай дзейнасці бібліятэкі.
24. Бібліятэка можа ажыццяўляць дзейнасць, якая прыносіць
даход. Атрыманыя ад такой дзейнасці даходы і набытая за іх кошт
маёмасць паступаюць у самастойнае распараджэнне бібліятэкі і
выкарыстоўваюцца ва ўстаноўленым парадку.
25. Бібліятэка можа адчужаць ці іншым чынам распараджацца
замацаванай за ёй маёмасцю і маёмасцю, набытай за кошт сродкаў,
выдзеленых ёй па каштарысу, у адпаведнасці з заканадаўствам.
26. Бібліятэка не выступае гарантам або паручыцелем перад
банкамі - крэдыторамі юрыдычных асоб недзяржаўных форм уласнасці і
фізічных асоб па выкананню гэтымі асобамі сваіх абавязацельстваў па
вяртанню атрыманых сродкаў, акрамя крэдытаў, што выдаюцца на
будаўніцтва жылых памяшканняў у памеры, прадугледжаным
заканадаўствам.
ГЛАВА 4
КІРАЎНІЦТВА БІБЛІЯТЭКАЙ
27. Кіраўніцтва дзейнасцю бібліятэкі ажыццяўляе дырэктар.
Дырэктар назначаецца на пасаду і вызваляецца ад яе Міністрам
культуры. З дырэктарам бібліятэкі заключаецца кантракт.
28. Дырэктар бібліятэкі:
арганізуе работу бібліятэкі і нясе поўную адказнасць за
выкананне пастаўленых перад ёю задач і планавых заданняў,
узначальвае вучоны савет бібліятэкі;
забяспечвае стварэнне ўмоў для зберажэння маёмасці,
эфектыўнага выкарыстання рэсурсаў бібліятэкі для вырашэння вытворчых
задач і сацыяльнага развіцця калектыву;
прымае на работу і звальняе з работы работнікаў у адпаведнасці
з заканадаўствам;
вызначае колькасць, зацвярджае структуру і штатны расклад
работнікаў бібліятэкі ў межах фонду аплаты працы;
зацвярджае склад вучонага савета бібліятэкі, саветаў і камісій
пры намесніках дырэктара, вызначае парадак і напрамкі іх дзейнасці;
выдае загады і распараджэнні, абавязковыя для ўсіх работнікаў
бібліятэкі;
распараджаецца фінансавымі і матэрыяльнымі сродкамі бібліятэкі
ў адпаведнасці з заканадаўствам;
забяспечвае падачу справаздачы органам дзяржаўнай статыстыкі ў
адпаведнасці з заканадаўствам;
дзейнічае ад імя бібліятэкі, прадстаўляе яе ў арганізацыях
Рэспублікі Беларусь і за яе межамі;
заключае дагаворы ад імя бібліятэкі;
адкрывае ў банках разліковы, валютны і іншыя рахункі;
прымяняе да работнікаў бібліятэкі меры заахвочвання і накладае
дысцыплінарныя спагнанні ў адпаведнасці з заканадаўствам;
прымае меры, накіраваныя на развіццё і ўдасканальванне
матэрыяльна-тэхнічнай базы бібліятэкі, комплексу інфармацыйна-
тэхналагічных сістэм, выкананне правілаў тэхнікі бяспекі і
супрацьпажарных мерапрыемстваў;
рэгулярна (не менш чым адзін раз у год) трымае справаздачу
перад Міністэрствам культуры, а таксама прадстаўляе яму неабходную
інфармацыю аб дзейнасці бібліятэкі;
нясе адказнасць за вынікі работы бібліятэкі, выкананне
патрабаванняў дадзенага Статута, абавязацельстваў перад
Міністэрствам культуры і працоўным калектывам;
хадайнічае аб прыёме бібліятэкі і ўдзеле яе ў рабоце
міжнародных бібліятэчных арганізацый;
размяркоўвае абавязкі паміж намеснікамі дырэктара.
29. Калегіяльныя органы кіравання:
дырэкцыя, якая дзейнічае пры дырэктары для аператыўнага
кіравання бібліятэкай і арганізацыі яе работы;
вучоны савет, які дзейнічае пры дырэктары для вызначэння і
каардынацыі асноўных напрамкаў навуковай дзейнасці бібліятэкі;
саветы і камісіі пры намесніках дырэктара бібліятэкі па
асноўных напрамках дзейнасці, якія яны курыруюць.
ГЛАВА 5
РАБОТНІКІ БІБЛІЯТЭКІ
30. Працоўныя адносіны з работнікамі бібліятэкі, уключаючы
пытаннi найму і звальнення, рэжыму працы і адпачынку, умоў працы,
гарантый і кампенсацый, рэгулююцца праз працоўныя дагаворы
(кантракты) у адпаведнасці з заканадаўствам.
31. Работнікі бібліятэкі вырашаюць:
пытанні заключэння з наймальнікам калектыўнага дагавора,
разглядаюць яго праект і ўпаўнаважваюць свайго прадстаўніка
падпісаць яго ад імя работнікаў бібліятэкі;
іншыя пытанні самакіравання работнікаў бібліятэкі ў межах
сваёй кампетэнцыі, устаноўленай заканадаўствам і дадзеным Статутам.
ГЛАВА 6
РЭАРГАНІЗАЦЫЯ I ЛІКВІДАЦЫЯ БІБЛІЯТЭКІ
32. Бібліятэка не можа быць перапрафілявана.
33. Рэарганізацыя і ліквідацыя бібліятэкі ажыццяўляюцца ў
адпаведнасці з заканадаўствам.
-----------------------------------------------------------
Устав - в редакции постановления Совета Министров
Республики Беларусь от 19 августа 2006 г. № 1063
ЗАЦВЕРДЖАНА
Пастанова Савета Мiнiстраў
Рэспублiкi Беларусь
20.02.2003 № 285
СТАТУТ
дзяржаўнай установы "Нацыянальная бiблiятэка Беларусi"
Агульныя палажэннi
1. Дзяржаўная ўстанова "Нацыянальная бiблiятэка Беларусi"
(далей - бiблiятэка) - галоўная унiверсальная навуковая бiблiятэка
дзяржавы, носьбiт агульначалавечых духоўных каштоўнасцей, скарбнiца
культурных здабыткаў народа, яго нацыянальнай памяцi.
2. Бiблiятэка з'яўляецца юрыдычнай асобай, мае адасобленую
маёмасць, самастойны баланс, рахункi ў банках, у тым лiку валютныя,
круглую пячатку з выявай Дзяржаўнага герба Рэспублiкi Беларусь i
сваёй назвай, штампы, бланкi, уласную сiмволiку.
3. Бiблiятэка - дзяржаўная некамерцыйная ўстанова культуры,
якая ажыццяўляе сваю дзейнасць у адпаведнасцi з заканадаўствам
Рэспублiкi Беларусь, рэкамендацыямi ЮНЕСКА для нацыянальных
бiблiятэк, мiжнароднымi пратаколамi i пагадненнямi, заключанымi
Рэспублiкай Беларусь, дадзеным Статутам.
4. Поўнае найменне бiблiятэкi:
на беларускай мове - дзяржаўная ўстанова "Нацыянальная
бiблiятэка Беларусi";
на рускай мове - государственное учреждение "Национальная
библиотека Беларуси";
скарочанае найменне бiблiятэкi:
на беларускай мове - Нацыянальная бiблiятэка Беларусi;
на рускай мове - Национальная библиотека Беларуси.
Бiблiятэка падпарадкоўваецца Мiнiстэрству культуры Рэспублiкi
Беларусь.
5. Бiблiятэка можа ад свайго iмя набываць маёмасныя i асабiстыя
немаёмасныя правы i несцi абавязацельствы, быць iстцом цi адказчыкам
у судзе.
6. Бiблiятэка з'яўляецца:
агульнадзяржаўным сховiшчам нацыянальнага дакумента i
беларусiкi, а таксама замежных дакументаў, якiя маюць навуковую,
культурную i мастацкую каштоўнасць;
навукова-даследчай установай па бiблiятэказнаўству,
бiблiяграфазнаўству, кнiгазнаўству;
каардынацыйным i метадычным цэнтрам рэспублiканскага значэння,
нацыянальным цэнтрам мiжбiблiятэчнага абанемента, рэспублiканскiм
галiновым цэнтрам iнфармацыi па культуры i мастацтву;
мiжгалiновым дэпазiтарыем Рэспублiкi Беларусь; дэпазiтарыем
матэрыялаў ААН i ЮНЕСКА;
рэспублiканскiм цэнтрам аўтаматызаванай
iнфармацыйна-бiблiятэчнай сiстэмы (далей - АIБС).
7. Фонд бiблiятэкi як асаблiва каштоўны аб'ект
гiсторыка-культурнай спадчыны знаходзiцца ў адпаведнасцi з
заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь на асобым рэжыме аховы.
8. Дзейнасць бiблiятэкi накiравана на садзейнiчанне духоўнаму,
культурнаму, сацыяльнаму i эканамiчнаму развiццю народа краiны.
9. Фонды i базы даных бiблiятэкi з'яўляюцца агульнадаступнымi.
Абмежаваннi па iх выкарыстанню вызначаюцца толькi ў мэтах аховы
асаблiва рэдкiх i каштоўных дакументаў, а таксама ў выпадках,
прадугледжаных заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь. Iнфармацыя аб
наяўнасцi ў бiблiятэцы дакументаў абмежаванага карыстання з'яўляецца
агульнадаступнай.
10. Карыстанне бiблiятэкай бясплатнае, апрача дадатковых вiдаў
паслуг (капiраванне, мiкрафiльмаванне, доступ у базу даных па
каналах сувязi i iншае).
11. Маёмасць бiблiятэкi з'яўляецца рэспублiканскай уласнасцю i
належыць бiблiятэцы на правах аператыўнага кiравання.
12. Бiблiятэка адказвае па сваiх абавязацельствах грашовымi
сродкамi, якiя знаходзяцца ў яе распараджэннi.
13. Бiблiятэка мае права:
самастойна вызначаць змест i формы сваёй дзейнасцi ў
адпаведнасцi з мэтамi i функцыямi, зацверджанымi дадзеным Статутам;
ажыццяўляць у адпаведнасцi з заканадаўствам i Статутам
прадпрымальнiцкую дзейнасць, у тым лiку аказваць платныя паслугi,
пералiк якiх зацвярджаецца Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi
Беларусь;
адкрываць у парадку, устаноўленым заканадаўствам, рахункi ў
банках, у тым лiку валютныя;
вызначаць крынiцы камплектавання бiблiятэчных фондаў;
фармiраваць абменныя бiблiятэчныя фонды;
выключаць i рэалiзоўваць дакументы з бiблiятэчных фондаў у
адпаведнасцi з заканадаўствам;
зацвярджаць па ўзгадненню з Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi
Беларусь правiлы карыстання бiблiятэкай;
прымаць меры па кампенсацыi ўрону, нанесенага карыстальнiкамi
бiблiятэкi, у адпаведнасцi з заканадаўствам;
вызначаць умовы выкарыстання бiблiятэчных фондаў на аснове
дагавораў з юрыдычнымi i фiзiчнымi асобамi;
часова вывозiць дакументы з бiблiятэчных фондаў за межы краiны
ў адпаведнасцi з заканадаўствам;
удзельнiчаць на конкурснай цi iншай аснове ў рэалiзацыi
дзяржаўных праграм развiцця бiблiятэчнай справы;
супрацоўнiчаць з бiблiятэкамi i iншымi ўстановамi замежных
краiн, у тым лiку весцi мiжнародны дакументаабмен, уваходзiць ва
ўстаноўленым парадку ў мiжнародныя арганiзацыi, удзельнiчаць у
рэалiзацыi мiжнародных i iншых праграм у галiне бiблiятэчнай
справы;
выкарыстоўваць у рэкламных цi iншых мэтах уласную назву,
сiмволiку, выявы сваiх будынкаў, рэпрадукцыi культурных
каштоўнасцей, якiя захоўваюцца ў фондах бiблiятэкi, а таксама даваць
такое права iншым юрыдычным i фiзiчным асобам у адпаведнасцi з
заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь;
засноўваць сродкi масавай iнфармацыi.
14. Месцазнаходжанне бiблiятэкi - г.Мiнск,
вул.Чырвонаармейская, 9.
Мэты, функцыi i прадмет дзейнасцi бiблiятэкi
15. Бiблiятэка як галоўная унiверсальная навуковая бiблiятэка
краiны задавальняе унiверсальныя iнфармацыйныя патрэбы грамадства i
выконвае наступныя асноўныя функцыi:
фармiруе, зберагае, пастаянна захоўвае i прадастаўляе
карыстальнiкам бiблiятэкi найбольш поўны збор айчынных дакументаў i
беларусiкi, навукова значных замежных дакументаў;
набывае ў першачарговым парадку бiблiятэчныя зборы ў вядомых
пiсьменнiкаў, дзеячаў культуры i навукi, а таксама ў букiнiстычных
кнiгарнях i на аўкцыёнах;
фармiруе фонды на ўсiх вiдах носьбiтаў iнфармацыi шляхам
атрымання абавязковых бясплатных экзэмпляраў дакументаў, якiя
выдаюцца ў Рэспублiцы Беларусь, закупкi дакументаў, дакументаабмену
(у тым лiку мiжнароднага) i iншых паступленняў дакументаў у
адпаведнасцi з заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь;
стварае спецыялiзаваныя калекцыi (iнкунабулы, кiрылiца,
беларускiя старадрукi, рускi грамадзянскi друк, заходнееўрапейскiя
выданнi XVI стагоддзя, беларусiка, выяўленчыя i аўдыёвiзуальныя
дакументы i iншыя);
ажыццяўляе навуковую апрацоўку дакументаў, стварае
даведачна-бiблiяграфiчны апарат на фонды бiблiятэкi, раскрывае iх з
дапамогай электроннага каталога i сiстэмы каталогаў на розных
носьбiтах, баз i банкаў даных;
забяспечвае ў каардынацыi з iншымi бiблiятэкамi Рэспублiкi
Беларусь вядзенне нацыянальнага зводнага электроннага каталога;
арганiзоўвае бiблiятэчнае абслугоўванне карыстальнiкаў праз
сiстэму чытальных залаў, мiжбiблiятэчны i мiжнародны абанемент у
адпаведнасцi з правiламi карыстання бiблiятэкай;
арганiзоўвае доступ карыстальнiкаў да айчынных i замежных
iнфармацыйных рэсурсаў з дапамогай сродкаў тэлекамунiкацыйнай
сувязi;
забяспечвае правядзенне выставачных, культурна-асветнiцкiх i
адукацыйных мерапрыемстваў;
арганiзоўвае правядзенне навуковых даследаванняў у галiне
бiблiятэказнаўства, бiблiяграфазнаўства, кнiгазнаўства;
удзельнiчае ў распрацоўцы i рэалiзацыi дзяржаўнай палiтыкi ў
галiне бiблiятэчнай справы;
распрацоўвае i рэалiзуе навуковыя i культурныя праекты, у тым
лiку па стварэнню адзiных iнфармацыйных сетак, стандартызацыi ў
галiне бiблiятэчнай справы i iншых сумежных галiнах;
ажыццяўляе павышэнне квалiфiкацыi бiблiятэчных кадраў
Рэспублiкi Беларусь;
ажыццяўляе выдавецкую i палiграфiчную дзейнасць, накiраваную на
падрыхтоўку i выпуск навукова-дапаможнай i папулярнай бiблiяграфii,
iнфармацыйных, навукова-метадычных матэрыялаў, навуковых публiкацый
у галiне бiблiятэчнай справы, бiблiяграфii, кнiгазнаўства i сумежных
навук;
ажыццяўляе метадычнае забеспячэнне функцыянавання АIБС
Мiнiстэрства культуры Рэспублiкi Беларусь;
супрацоўнiчае з Беларускай бiблiятэчнай асацыяцыяй, прымае
ўдзел у рабоце мiжнародных бiблiятэчных арганiзацый;
супрацоўнiчае з бiблiятэкамi замежных краiн у арганiзацыi
дакументаабмену, мiжнароднага мiжбiблiятэчнага абанемента, кнiжных
выставак, сумесных даследаванняў, двухбаковых семiнараў, нарад
экспертаў, стажыровак спецыялiстаў i iншых;
ажыццяўляе ўзаемадзеянне з ААН, ЮНЕСКА, iншымi мiжнароднымi
арганiзацыямi.
16. У адпаведнасцi з функцыямi прадметам дзейнасцi бiблiятэкi
згодна з Агульнадзяржаўным класiфiкатарам вiдаў эканамiчнай
дзейнасцi з'яўляецца:
выдавецкая дзейнасць (код 221);
выданне кнiг (код 2211);
выданне часопiсаў i перыядычных публiкацый (код 2213);
выданне гуказапiсаў (код 2214);
палiграфiчная дзейнасць i прадастаўленне паслуг у гэтай галiне
(код 222);
брашуровачна-пераплётная i аддзелачная дзейнасць (код 2223);
выраб друкарскiх форм (код 2224);
iншая палiграфiчная дзейнасць (код 2225);
капiраванне запiсаных матэрыялаў (код 223);
капiраванне гуказапiсаў (код 22310);
капiраванне вiдэазапiсаў (код 2232);
капiраванне праграмных сродкаў (код 2233);
неспецыялiзаваны аптовы гандаль непрадуктовымi таварамi (код
51709);
рознiчны гандаль кнiгамi, газетамi, пiсьмовымi прыладамi (код
52470);
здача ў наём асабiстай нерухомай маёмасцi (код 70200);
кансультаванне па апаратных сродках i вылiчальнай тэхнiцы (код
721);
распрацоўка праграмнага забеспячэння i кансультаванне ў гэтай
галiне (код 722);
апрацоўка даных (код 723);
дзейнасць, якая звязана з базамi даных (код 724);
даследаваннi i распрацоўкi ў галiне грамадскiх i гуманiтарных
навук (код 732);
дзейнасць у галiне статыстыкi i сацыялогii (код 75117);
дзейнасць канцэртных i тэатральных залаў i iншых устаноў
культуры (код 9232);
iншая дзейнасць у галiне культуры (код 925);
дзейнасць бiблiятэк i архiваў (код 9251);
паслугi фiльма- i фанатэк (код 92511);
дзейнасць бiблiятэк (код 92512);
дзейнасць архiваў (код 92513).
17. У выпадку, калi асобныя вiды дзейнасцi падлягаюць
лiцэнзаванню ў адпаведнасцi з заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь,
бiблiятэка мае права ажыццяўляць такую дзейнасць пасля атрымання
адпаведных лiцэнзiй.
Парадак утварэння маёмасцi i распараджэння ёю
18. Маёмасць бiблiятэкi складаюць асноўныя сродкi, у тым лiку
будынкi i збудаваннi, абсталяванне i iншыя матэрыяльныя каштоўнасцi,
кошт якiх утрымлiваецца ў самастойным балансе бiблiятэкi.
19. Бiблiятэка фiнансуецца за кошт сродкаў рэспублiканскага
бюджэту.
Дадатковае фiнансаванне бiблiятэкi можа ажыццяўляцца за кошт
грашовых сродкаў фiзiчных i юрыдычных асоб, у тым лiку замежных, а
таксама грашовых сродкаў, атрыманых ад дабрачынных паступленняў,
аказання платных паслуг i iншай прадпрымальнiцкай дзейнасцi, якая
неабходна для выканання мэт Статута, адпавядае гэтым мэтам i
прадмету дзейнасцi некамерцыйных арганiзацый, i з iншых крынiц, не
забароненых заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь.
Памер грашовых сродкаў, што паступаюць з дадатковых крынiц
фiнансавання, не абмяжоўваецца. Дадзеныя грашовыя сродкi не могуць
быць зняты з выкарыстання на канец бюджэтнага года, не ўлiчваюцца
пры вызначэннi аб'ёмаў бюджэтнага фiнансавання на наступны год i
павiнны накiроўвацца на ажыццяўленне статутнай дзейнасцi
бiблiятэкi.
20. Бiблiятэка можа ажыццяўляць дзейнасць, якая прыносiць
даход. Атрыманыя ад такой дзейнасцi даходы i набытая за iх кошт
маёмасць паступаюць у самастойнае распараджэнне бiблiятэкi i
выкарыстоўваюцца ва ўстаноўленым парадку.
21. Бiблiятэка не можа без згоды ўласнiка адчужаць цi iншым
чынам распараджацца замацаванай за ёй маёмасцю i маёмасцю, набытай
за кошт сродкаў, выдзеленых ёй па каштарысу.
22. Бiблiятэка не выступае гарантам або паручыцелем перад
банкамi i крэдыторамi юрыдычных асоб недзяржаўных форм уласнасцi i
фiзiчных асоб па выкананню гэтымi асобамi сваiх абавязацельстваў па
вяртанню атрыманых сродкаў, акрамя крэдытаў, што выдаюцца на
будаўнiцтва жылых памяшканняў у памеры, прадугледжаным
заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь.
Кiраўнiцтва бiблiятэкай
23. Кiраўнiцтва дзейнасцю бiблiятэкi ажыццяўляе дырэктар.
Дырэктар назначаецца на пасаду i вызваляецца ад пасады Мiнiстрам
культуры Рэспублiкi Беларусь. З дырэктарам бiблiятэкi заключаецца
кантракт тэрмiнам не менш чым на два гады.
24. Дырэктар бiблiятэкi:
арганiзуе работу бiблiятэкi i нясе поўную адказнасць за
выкананне пастаўленых перад ёю задач i планавых заданняў,
узначальвае вучоны савет бiблiятэкi;
забяспечвае стварэнне ўмоў для зберажэння маёмасцi, эфектыўнага
выкарыстання рэсурсаў бiблiятэкi для вырашэння вытворчых задач i
сацыяльнага развiцця калектыву;
прымае на работу i звальняе з работы работнiкаў у адпаведнасцi
з заканадаўствам;
вызначае колькасць, зацвярджае структуру i штатны расклад
работнiкаў бiблiятэкi ў межах фонду аплаты працы;
зацвярджае склад савета Нацыянальнай бiблiятэкi Беларусi,
вучонага савета, саветаў i камiсiй пры намеснiку дырэктара, вызначае
парадак i накiрункi iх дзейнасцi;
выдае загады i распараджэннi, абавязковыя для ўсiх работнiкаў
бiблiятэкi;
распараджаецца фiнансавымi i матэрыяльнымi сродкамi бiблiятэкi
ў адпаведнасцi з заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь;
забяспечвае ў адпаведнасцi з вызначаным парадкам падачу
бухгалтарскiх, статыстычных i iншых справаздач у вышэйстаячыя
арганiзацыi;
дзейнiчае ад iмя бiблiятэкi, прадстаўляе яе ў арганiзацыях
Рэспублiкi Беларусь i за яе межамi;
заключае дагаворы ад iмя бiблiятэкi;
адкрывае ў банках разлiковы, валютны i iншыя рахункi;
прымяняе да работнiкаў бiблiятэкi меры заахвочвання i накладае
дысцыплiнарныя спагнаннi ў адпаведнасцi з заканадаўствам;
прымае меры, накiраваныя на развiццё i ўдасканаленне
матэрыяльна-тэхнiчнай базы бiблiятэкi: укараненне механiзацыi,
рэалiзацыю праграмы АIБС Мiнiстэрства культуры Рэспублiкi Беларусь,
аўтаматызацыю бiблiятэчна-бiблiяграфiчных працэсаў, выкананне
правiлаў тэхнiкi бяспекi i супрацьпажарных мерапрыемстваў;
рэгулярна (не менш чым адзiн раз у год) трымае справаздачу
перад Мiнiстэрствам культуры Рэспублiкi Беларусь, а таксама
прадстаўляе яму неабходную iнфармацыю аб дзейнасцi бiблiятэкi;
нясе адказнасць за вынiкi работы бiблiятэкi, выкананне
патрабаванняў Статута, абавязацельстваў перад Мiнiстэрствам культуры
Рэспублiкi Беларусь i працоўным калектывам;
хадайнiчае аб прыёме бiблiятэкi i ўдзеле яе ў рабоце секцыi
нацыянальных бiблiятэк мiжнародных бiблiятэчных арганiзацый;
размяркоўвае абавязкi памiж намеснiкамi дырэктара.
25. Калегiяльныя органы кiравання:
дырэкцыя, якая дзейнiчае для аператыўнага кiравання бiблiятэкай
i арганiзацыi яе работы;
вучоны савет, якi дзейнiчае пры дырэктары для вызначэння i
каардынацыi асноўных напрамкаў навуковай дзейнасцi бiблiятэкi;
саветы i камiсii пры намеснiках дырэктара бiблiятэкi па
асноўных напрамках дзейнасцi, што курыруюць гэтыя намеснiкi
дырэктара.
Пры загадчыках аддзелаў могуць дзейнiчаць часовыя вытворчыя
саветы.
Для вырашэння асобных пытанняў дзейнасцi бiблiятэкi ствараецца
савет Нацыянальнай бiблiятэкi Беларусi (далей - савет). У склад
савета ўваходзяць зацiкаўленыя ў развiццi бiблiятэкi прадстаўнiкi
арганiзацый, чытачоў i iншыя.
Дырэктар бiблiятэкi ўваходзiць у склад савета, але не можа быць
яго старшынёй.
Савет дзейнiчае на правах кансультацыйнага органа пры
бiблiятэцы.
Работнiкi бiблiятэкi
26. Працоўныя адносiны з работнiкамi бiблiятэкi, уключаючы
пытаннi найму i звальнення, рэжыму працы i адпачынку, умоў працы,
гарантый i кампенсацый, рэгулююцца праз працоўныя дагаворы
(кантракты) у адпаведнасцi з заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь.
27. Бiблiятэка ўносiць узносы па абавязковаму сацыяльнаму
страхаванню ў парадку i памерах, устаноўленых заканадаўствам
Рэспублiкi Беларусь.
28. Працоўны калектыў бiблiятэкi вырашае:
пытаннi заключэння з наймальнiкам калектыўнага дагавора,
разглядае яго праект i ўпаўнаважвае свайго прадстаўнiка падпiсаць
яго ад iмя працоўнага калектыву;
iншыя пытаннi самакiравання працоўнага калектыву ў межах сваёй
кампетэнцыi, устаноўленай заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь i
дадзеным Статутам.
Рэарганiзацыя i лiквiдацыя бiблiятэкi
29. Бiблiятэка не можа быць перапрафiлявана.
30. Рэарганiзацыя i лiквiдацыя бiблiятэкi ажыццяўляецца ў
адпаведнасцi з заканадаўствам Рэспублiкi Беларусь.
-----------------------------------------------------------
|
